Download hele richtlijn

Epilepsie

Niet-medicamenteuze behandeling

Er is systematisch gezocht in de literatuur naar het effect van alle soorten niet-medicamenteuze behandelingen van epilepsie bij kinderen tussen 0 en 18 jaar in de palliatieve fase. Er zijn geen gerandomiseerde studies gevonden over niet-medicamenteuze behandeling van epilepsie bij kinderen in de palliatieve fase. De overwegingen en aanbevelingen  voor ketogeen dieet en psychologische interventies zijn geformuleerd op grond van ervaringen van experts en richtlijnen uit de kinder- en volwassengeneeskunde (1, 2).

Aanbevelingen

Belangrijk: Zie algemene aanbevelingen voor aanbevelingen die van belang zijn in elk palliatief traject en in elk stadium van de ziekte van het kind.

Overweeg
(Zwakke aanbeveling)
  • Overweeg bij kinderen met moeilijk behandelbare epilepsie, een ketogeen dieet.

Wat is de meest effectieve niet-medicamenteuze behandeling (o.a. saneren van medicatie) voor epilepsie bij kinderen tussen 0 en 18 jaar in de palliatieve fase?

P Kinderen tussen 0 en 18 jaar in de palliatieve fase.
I Niet-medicamenteuze behandeling van epilepsie.
C Geen behandeling/placebo.
O Effect op epilepsie en kwaliteit van leven.

Er zijn geen gerandomiseerde studies gevonden over het effect van ketogeen dieet op epilepsie en kwaliteit van leven bij kinderen tussen 0 en 18 jaar in de palliatieve fase.

Volgens de richtlijn ‘Epilepsie’ (2020) van de Nederlandse Vereniging voor Neurologie (NvvN), moeten patiënten met het GLUT-1 deficiëntiesyndroom of met pyruvaat dehydrogenase deficiëntie als eerste keus met het ketogeen dieet behandeld worden (1).

Volgens de richtlijnen ‘Epilepsie’ (2020) van de NvvN en ‘the epilepsies, the diagnosis and management in adults and children’ (2019) van de NICE, kan ketogeen dieet worden overwogen bij kinderen met moeilijk instelbare epilepsie (twee of meer mislukte pogingen tot aanvalscontrole met anti-epileptica) waarbij epilepsiechirurgie geen mogelijkheid is (1, 2).

De werkgroep is van mening dat afhankelijk van de conditie van het kind, een ketogeen dieet overwogen kan worden als behandeling van de epilepsie. Ook hierbij is de afweging tussen de baten (mogelijk verminderen van aanvallen) tegen de lasten (door dieet mogelijk beperken van vreugde van eten) cruciaal. Ketogeen dieet heeft een ander bijwerkingenprofiel dan medicatie (o.a. obstipatie of juist diarree). Er bestaat speciale ketogene sondevoeding. Het effect van een ketogeen dieet wordt pas na enkele weken zichtbaar.

Aanbevelingen

Belangrijk: Zie algemene aanbevelingen voor aanbevelingen die van belang zijn in elk palliatief traject en in elk stadium van de ziekte van het kind.

Overweeg
(zwakke aanbeveling)
  • Overweeg bij kinderen met epilepsie, psychologische interventies zoals relaxatie of cognitieve gedragstherapie.

Wat is de meest effectieve niet-medicamenteuze behandeling (o.a. saneren van medicatie) voor epilepsie bij kinderen tussen 0 en 18 jaar in de palliatieve fase?

P Kinderen tussen 0 en 18 jaar in de palliatieve fase.
I Niet-medicamenteuze behandeling van epilepsie.
C Geen behandeling/placebo.
O Effect op epilepsie en kwaliteit van leven.

Er zijn geen gerandomiseerde studies gevonden over het effect van psychologische interventies op epilepsie en kwaliteit van leven bij kinderen tussen 0 en 18 jaar in de palliatieve fase.  

Volgens de richtlijn ‘the epilepsies, the diagnosis and management in adults and children’ (2019) van de NICE kunnen psychologische interventies gebruikt worden als aanvullende therapie (2). Het is niet bewezen dat de psychologische interventies de frequentie van aanvallen beïnvloeden en zijn dan ook geen alternatief voor medicamenteuze behandeling (anti-epileptische medicatie). Psychologische interventies zoals relaxatie of cognitieve gedragstherapie kunnen gebruikt worden voor kinderen met resistente focale epilepsie (2).
De werkgroep is van mening dat psychologische interventies niet van invloed zijn op de frequentie of de ernst van de epilepsieaanvallen, maar wel op de impact die de aanvallen op kind en gezin kunnen hebben.