Welke zorgverleners zijn betrokken?

In palliatieve zorg gespecialiseerde zorgverleners

In een transmuraal team palliatieve zorg werken professionals die gespecialiseerd zijn in de zorg voor palliatieve patiënten en hun naasten samen, onafhankelijk van waar deze professionals werken, in of buiten een ziekenhuis. De zorgprofessionals werken interdisciplinair en multidisciplinair samen in het belang van de palliatieve patiënt.

Dit betekent dat de achtergrond van de teamleden verschilt opdat zij kunnen voldoen aan de multidimensionale behoeften van de patiënt. Regionale verschillen en behoeften kunnen hierbij een rol spelen. De werkwijze en samenstelling van transmurale teams kan daardoor ook verschillen. Het advies is om de werkwijze en de samenstelling van het transmurale team steeds samen vast te leggen.

Wie zijn de in palliatieve zorg gespecialiseerde zorgverleners?

In palliatieve zorg gespecialiseerde zorgverleners hebben een erkende opleiding in de palliatieve zorg, ervaring en vaardigheden. Hiermee kunnen zij voldoen aan de multidimensionale behoeften van de patiënt en diens naasten.
Een transmuraal team palliatieve zorg kan uit de volgende (gespecialiseerde) zorgverleners bestaan:
1. Medisch specialist
2. Huisarts
3. Verpleegkundig specialist (VS)
4. Gespecialiseerd verpleegkundige
5. Specialist ouderengeneeskunde
6. Geestelijk verzorger
7. Klinisch geriater
8. Anesthesioloog
9. Physician Assistent (PA)
10. Psycholoog/maatschappelijk werker

Team Palliatieve Zorg in ziekenhuis

Ziekenhuizen hebben een eigen Team Palliatieve Zorg voor hun patiënten. De regiebehandelaar van de patiënt is een medisch specialist. De regiebehandelaar, AIOS of verpleegkundige kan dit team vragen om advies en ondersteuning bij de palliatieve zorg in het ziekenhuis. Het ontstaan van deze teams ligt bij de normering van de Stichting Oncologische Samenwerking (SONCOS) die stelt dat alle ziekenhuizen in Nederland die oncologische patiënten behandelen, dienen te beschikken over een multidisciplinair Team Palliatieve Zorg. Dit multidisciplinaire team moet bestaan uit ten minste twee medisch specialisten en een verpleegkundige met specifieke expertise in de palliatieve zorg en kan worden aangevuld met bijvoorbeeld verpleegkundig specialisten, een psycholoog/maatschappelijk werker en een geestelijk verzorger. De verpleegkundige is bij voorkeur een oncologieverpleegkundige of verpleegkundig specialist oncologie of anesthesiologie/pijn-geneeskunde. Ten minste één van de medisch specialisten dient specifiek opgeleid te zijn in de palliatieve zorg.
Vaak draait dit team of de teamleden mee in een regionale transmurale samenwerking voor palliatieve patiënten. In sommige regio’s zijn het team van het ziekenhuis en het regionale team inmiddels sterk met elkaar verweven. Het is ook heel goed mogelijk dat een transmuraal team palliatieve zorg werkt buiten de ziekenhuissetting. Bijvoorbeeld vanuit een eerstelijns zorgcentrum.

Consultatieteams

De huidige consultatiefunctie in de eerste lijn is een landelijk dekkende mogelijkheid voor niet-gespecialiseerde zorgverleners om in palliatieve zorg gespecialiseerde zorgverleners telefonisch te consulteren. Deze telefonische voorziening wordt sinds 2004 in opdracht van het ministerie van VWS, via een instellingssubsidie georganiseerd door Stichting PZNL en bestaat uit de volgende gesubsidieerde vormen:

Een 24/7 telefonische consultatiedienst
Inzet van gespecialiseerde PZ-zorgverlener in een MDO in het ziekenhuis
Inzet van een gespecialiseerde PZ-zorgverlener in een PaTz-groep

Vaak zijn leden van deze consultatieteams nauw betrokken bij ontwikkelingen in het Netwerk Palliatieve Zorg in de regio. Ze leveren een bijdrage aan casusbesprekingen, deskundigheidsbevordering, participeren in transmurale MDO’s en MDO’s in huisartspraktijken. Daarnaast spelen ze een belangrijke rol bij het verder inhoudelijk ontwikkelen van zorgaanbod in de regio.

Ontwikkeling landelijk Kader consultatie

Vanuit het Breed Overleg (Palliactief, KNMG, gemandateerde afgevaardigden van de werkgroepen palliatieve zorg van de wetenschappelijke verenigingen) bestaat er draagvlak om de consultatie verder te professionaliseren en daarvoor een kader te ontwikkelen. Palliactief heeft het initiatief genomen om te komen tot een inhoudelijk kader voor consultatie. Een werkgroep die bestaat uit vertegenwoordigers van wetenschappelijke en beroepsverenigingen zal het kader ontwikkelen. Inmiddels heeft een eerste knelpuntenenquête plaatsgevonden onder zowel consultvragers als consulenten. De conceptversie van het kader zal worden voorgelegd aan partijen in het veld. Naar verwachting is het Kader consultatie begin 2026 gereed. De coördinatie, procesbegeleiding en de ondersteuning liggen bij Stichting PZNL.
De doelstelling is drieledig: 

Ontwikkeling van een landelijk kader voor de intramurale en de extramurale consultatie palliatieve zorg voor wat betreft samenstelling teams en werkwijze
Integratie van intra- en extramurale consultatie 
Koppeling aan multidisciplinair overleg met de regiebehandelaar van de patiënt