COPD en palliatieve zorg
In Nederland is COPD de zesde oorzaak van sterfte. Ondanks de hoge ziektelast en de lage kwaliteit van leven van mensen met gevorderde COPD, is tijdige inzet van palliatieve zorg bij deze patiëntengroep nog niet standaard. Het thema Palliatieve zorg bij COPD bundelt informatie en is gebaseerd op de herziene richtlijn Palliatieve zorg voor mensen met COPD.
COPD
COPD - chronic obstructive pulmonary disease - is een vaak voorkomende, te voorkomen en behandelbare ziekte die gekenmerkt wordt door aanhoudende klachten van de luchtwegen en luchtwegvernauwing. Mensen met gevorderde COPD hebben meerdere ernstige symptomen zoals (chronische) kortademigheid, chronisch hoesten, angst en depressie. Ze hebben niet genoeg energie om dagelijkse activiteiten uit te voeren en raken daardoor thuisgebonden en sociaal geïsoleerd. De kwaliteit van leven van mensen met gevorderde COPD is daardoor laag.
Palliatieve fase bij COPD
Bij COPD is er – anders dan meestal bij de ziekte kanker – geen duidelijke markering naar de palliatieve fase. COPD is een ongeneeslijke en potentieel levensbedreigende ziekte. Het is onzeker of, en vooral wanneer de patiënt aan de ziekte zal overlijden. Palliatieve zorg wordt later ingezet bij mensen met COPD dan bij mensen met longkanker, terwijl ze zeker niet minder klachten en problemen hebben.
Verklaringen voor het niet of te laat inzetten van palliatieve zorg bij mensen met COPD zijn onder andere:
- Gevorderde COPD wordt zowel door patiënten als door zorgverleners niet altijd als een levensbedreigende aandoening gezien.
- Palliatieve zorg wordt beschouwd als synoniem voor terminale zorg en het inzetten van palliatieve zorg wordt door patiënten, naasten en soms ook door zorgverleners gezien als een doodvonnis op korte termijn.
- Barrières van zowel patiënten als zorgverleners om het gesprek over het levenseinde aan te gaan.
Vier dimensies
Belangrijk bij palliatieve zorg, zoals beschreven in het Kwaliteitskader palliatieve zorg Nederland, is aandacht voor alle dimensies van het ziek zijn: fysiek, psychisch, sociaal en spiritueel. Een interdisciplinaire benadering is hierbij de basis.
Richtlijn Palliatieve zorg bij COPD
De richtlijn 'Palliatieve zorg bij COPD' geeft aanbevelingen over begeleiding en behandeling van mensen met gevorderde COPD en beoogt hiermee de kwaliteit van de zorgverlening te verbeteren. Het is een aanbeveling, ter ondersteuning van de belangrijkste knelpunten uit de dagelijkse praktijk en is zoveel mogelijk gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek en consensus. De richtlijn is te vinden op Pallialine, waar ook alle andere richtlijnen palliatieve zorg te vinden zijn. De patiëntenversie van de richtlijn 'Palliatieve zorg bij COPD' is te lezen op Overpalliatievezorg.nl.
Samenvattingskaart
De samenvattingskaart biedt inzicht in oorzaken, diagnostiek en beleid bij COPD in de palliatieve fase.
Beslisboom COPD
De beslisboom COPD helpt zorgprofessionals om sneller en samen met de patiënt en naasten beslissingen te maken. Je vindt deze op Palliaguide.
PalliArts
PalliArts is een app voor de mobiele telefoon of tablet. De samenvatting van de richtlijn en de beslisboom zijn ook in deze app te vinden. PalliArts is gratis te downloaden voor iOS en Android.