Palliatieve zorg
Thema

Palliatieve zorg

Wat is palliatieve zorg

Het Kwaliteitskader palliatieve zorg Nederland omschrijft het begrip palliatieve zorg als volgt:

'Palliatieve zorg is zorg die de kwaliteit van het leven verbetert van patiënten en hun naasten die te maken hebben met een levensbedreigende aandoening of kwetsbaarheid, door het voorkomen en verlichten van lijden, door middel van vroegtijdige signalering en zorgvuldige beoordeling en behandeling van problemen van fysieke, psychische, sociale en spirituele aard. Gedurende het beloop van de ziekte heeft palliatieve zorg oog voor het behoud van autonomie, toegang tot informatie en keuzemogelijkheden.’ 
 

Voor vragen, neem contact op met:
Marlene Middelburg IKNL (Integraal Kankercentrum Nederland)
Laatst geactualiseerd: 30 november 2021

Palliatieve zorg is zorg die zich richt op de kwaliteit van leven van patiënten en hun naasten die te maken hebben met een levensbedreigende aandoening of kwetsbaarheid. Het doel van palliatieve zorg is om een zo hoog mogelijke kwaliteit van leven te realiseren, door bijvoorbeeld het voorkomen of verlichten van lijden. Gedurende het beloop van de ziekte of kwetsbaarheid heeft palliatieve zorg oog voor het behoud van autonomie en zorgt voor toegang tot informatie en keuzemogelijkheden. In Nederland is palliatieve zorg generalistische zorg. Daarmee worden alle zorgverleners geacht palliatieve zorg te kunnen bieden, zo nodig met ondersteuning van in palliatieve zorg gespecialiseerde zorgverleners.

De palliatieve zorg heeft de volgende kenmerken: 

  • De zorg kan gelijktijdig met ziektegerichte behandeling verleend worden. 
  • Zorgverleners en waar nodig in palliatieve zorg gespecialiseerde zorgverleners en vrijwilligers werken samen als een interdisciplinair team in nauwe samenwerking met de patiënt en diens naasten en stemmen de behandeling af op door de patiënt gestelde waarden, wensen en behoeften.
  • De centrale zorgverlener coördineert de zorg ten behoeve van de continuïteit.
  • De wensen van de patiënt en diens naasten omtrent waardigheid worden gedurende het beloop van de ziekte of kwetsbaarheid, tijdens het stervensproces en na de dood erkend en gesteund. 

Wat is palliatieve zorg

Voor wie is palliatieve zorg?

Jaarlijks sterven in Nederland ongeveer 150.000 mensen. Zo’n 70% van die overlijdens komt voor de arts niet onverwachts. Deze 105.000 patiënten van wie de levensverwachting - om wat voor reden dan ook - begrensd is, zullen in hun laatste levensfase naar verwachting enige vorm van palliatieve zorg nodig hebben. Naar meer kerncijfers over palliatieve zorg.

Het verloop van de palliatieve fase 

De palliatieve fase begint als genezing niet (meer) mogelijk is of als het levenseinde door kwetsbaarheid in zicht komt. Dat kan een eerste moment zijn om met de patiënt in gesprek te gaan over zijn doelen, vooruitzichten en wensen voor (verdere) behandeling, begeleiding en zorg. Tevens kunnen afspraken worden gemaakt over wat (niet meer) moet worden gedaan als de ziekte verergert, er complicaties optreden, of de stervensfase aanbreekt. Dit wordt proactieve zorgplanning (ook wel: advance care planning) genoemd.   

Uit studies blijkt dat het vroegtijdig signaleren van de laatste levensfase en de inzet van palliatieve zorg een positief effect heeft op de kwaliteit van leven van patiënten (Kavalieratos, 2016). Het leidt tot minder ziekenhuisopnames, minder overbehandeling en patiënten sterven vaker op de plek van hun voorkeur (Maetens, 2019, Quinn, 2020; Boddaert, 2020). Uit recent onderzoek in de Nederlandse ziekenhuizen blijkt echter dat palliatieve zorg vaak nog beperkt en laat wordt ingezet (Boddaert, 2020; Brinkman, 2016). Meer informatie en hulpmiddelen om patiënten te markeren zijn te vinden op de themapagina markering

Plaats binnen de reguliere zorg 

Uitgangspunt voor het beleid in Nederland is dat palliatieve zorg tot de reguliere zorg behoort. Het is onderdeel van netwerkzorg, multidisciplinair, multidimensioneel en 24 uur per dag inzetbaar. Iedere zorgverlener wordt verondersteld palliatieve zorg te kunnen geven. Het komt echter in de initiële opleidingen nog vrij beperkt aan bod (Bruin, 2018). De laatste jaren is daarom een breed nascholingsprogramma ontwikkeld. Voor zorgvragen in de praktijk is een landelijk dekkend netwerk van consultatieteams palliatieve zorg 24 uur per dag beschikbaar.

Meer informatie

Informatie vanuit de overheid

Voor vragen, neem contact op met:
Marlene Middelburg IKNL (Integraal Kankercentrum Nederland)
Laatst geactualiseerd: 30 november 2021
Mail de redactie
Mail de redactie met jouw evenement, jouw nieuws of een tool waar anderen (ook) baat bij kunnen hebben. 'Delen is vermenigvuldigen', zeggen ze wel eens. Maar ook suggesties of klachten over de vindbaarheid van informatie zijn zeer welkom. Met jouw inbreng kunnen we Palliaweb verbeteren.