Vroegtijdige inzet palliatieve zorg bij niet-kleincellig-longcarcinoom, waarom zou je dat doen?

Samenvatting

Achtergrond 

Bij 40 procent van de patiënten met de diagnose non-small-cell-longcarcinoma (hierna NSCLC) is er sprake van een gemetastaseerde ziekte en een palliatieve benadering. Er zijn snelgroeiende ontwikkelingen in de behandelingsmogelijkheden, met name op het gebied van immunotherapie. Maar dit zorgt ook voor toename van complicaties op de lange termijn, verhoogde ziekte last en stijgende kosten. Vroegtijdige inzet van palliatieve zorg speelt een cruciale rol in het welzijn van patiënten en naasten. Het verminderen van onnodige ziekenhuisopnames verbetert kwaliteit van leven en betere behandeling zorgt voor minder belastende symptomen. Er is groeiend bewijs dat vroege inzet van palliatieve zorg (al bij de diagnose gemetastaseerde ziekte) een grotere multidisciplinaire rol dient te krijgen en voor een betere begeleiding zorgt bij het nemen van zwaarwegende beslissingen tijdens behandelingen. 

Opzet onderzoek/ methoden

Het betreft een meta-analyse over literatuuronderzoek uit verschillende toonaangevende databases. Inclusiecriteria zijn opgesteld middels de PICO methode. Er zijn zeven geschikte studies beoordeeld die overlevingskansen onderzochten en vijf geschikte studies waarin kwaliteit van leven op de voorgrond stond. 

Resultaten

Traditioneel gezien werd palliatieve zorg ingezet in de terminale fase wanneer er oncontroleerbare symptomen optraden. Er is een beperkt aantal valide studies beschikbaar die specifiek de impact van vroege inzet van palliatieve zorg laten zien, met name gericht op kwaliteit van leven en overlevingskansen bij NSCLC. 

In deze meta-analyse wordt er brede steun gezien voor vroege inzet van palliatieve zorg; de meeste winst wordt geboekt in verbeterde kwaliteit van leven, betere stemming en goede symptoomcontrole. Of het ook een positieve invloed heeft op depressieve symptomen vereist verder onderzoek. In 2012 werd er al consensus bereikt onder experts over de voordelen van het combineren van palliatieve zorg en de behandeling tegen de kanker, maar specifiek voor NSCLC is er geen literatuur beschikbaar. 

De timing van inzet van palliatieve zorg is cruciaal, tussen 31 en 365 dagen na de diagnose geeft deze de meeste kans op verbeterde overlevingskansen. Vroege inzet legt een grote nadruk op het bevorderen van verbeterde communicatie tussen patiënten en artsen, wat resulteert in verhoogde niveaus van sociale steun en een grotere acceptatie van de diagnose en de ernst van de ziekte. Dit verbetert op zijn beurt de relatie tussen patiënt en zorgverlener en verhoogt de therapietrouw, wat uiteindelijk de stress vermindert. En vermindering van stress correleert met een verbeterde kwaliteit van leven en een hogere algehele overleving. 

Discussie 

Hoewel deze studies bewijs leveren voor de voordelen van het vroeg integreren van palliatieve zorg in het verloop van gevorderde longkanker, is verder onderzoek nog steeds nodig om specifiek de impact van vroege doorverwijzing naar gespecialiseerde palliatieve zorg te onderzoeken. Het kan goed zijn dat de extra aandacht die patiënten krijgen een bias kan zijn in de onderzoeksresultaten. Bovendien is er geen consensus over de optimale benadering en timing van de inzet van palliatieve zorg, en moeten kwesties zoals als onderwijs en training voor palliatieve zorgverleners worden aangepakt. Wat ook meespeelt is dat er momenteel geen uniform instrument is voor het evalueren van de effectiviteit van palliatieve zorg waardoor er variaties in uitkomsten te zien zijn. 

Conclusie 

Deze meta-analyse bevestigt de voordelen van vroege inzet van palliatieve zorg in de latere fase van NSCLC. Ook toont het dat het een integraal onderdeel hoort te zijn van een multidisciplinaire behandeling. Toch zijn er ook beperkingen; het is moeilijk om door middel van een uniform meetinstrument mondiaal uitkomsten van inzet van palliatieve zorg te meten. 

Commentaar/ reflectie 

Van dit artikel had ik hoge verwachtingen; ik dacht dat een meta-analyse aan zou kunnen tonen dat palliatieve zorg een veel grotere rol zou moeten krijgen in een eerder stadium van de ziekte. De conclusie is weliswaar dat vroegtijdige inzet veel voordelen kan hebben, maar er is nog veel bias onder de al uitgevoerde onderzoeken. En dat er nog niet op gelijke wijze onderzoek gedaan wordt. 

Wat ik verhelderend vond is dat wel aangetoond is dat vroege inzet kan leiden tot een betere begeleiding aan patiënten die zwaarwegende beslissingen moeten nemen tijdens de behandeling. 

Kristel Haarman, Verpleegkundig specialist  

Liu Jie, et al. "Early Palliative Care in Advanced Non-Small Cell Lung Cancer Patients: A Meta-Analysis." American Journal of Hospice & Palliative Medicine.

Deze bijdrage is onderdeel van e-pal - editie maart 2025. Bekijk alle e-pal-artikelen.