‘Studenten nemen hun kennis mee naar de praktijk’

Het lesgeven in sociale en communicatieve vaardigheden is de grootste expertise van Nicole Bemelmans-Gouverne. Als docent bij ROC Gilde opleidingen leidt ze helpenden, verzorgenden IG en verpleegkundigen op. ‘Je hoeft het ei van Columbus niet zelf uit te vinden.’

‘Mijn studenten volgen de BBL-opleiding, wat betekent dat ze maar een paar uur per week op school zijn. In die uren breng ik ze gespreksvaardigheden bij.’ Nicole wisselt de lessen zo veel mogelijk af. Een les duurt weliswaar maar 45 minuten, maar daarin kun je toch veel doen. Ik begin vaak met een flitscollege van maximaal tien minuten, daarna gaan ze zelf aan de slag. We behandelen een casus, doen een spelvorm of kijken een video als voorbereiding voor een discussie.’ Studenten brengen ook zelf ideeën in, zegt Nicole. ‘Ze weten heel veel, en leren ook van elkaar.’

Nicole Bemelmans-Gouverne: ‘Er komt veel gevoel, emotie en persoonlijke beleving bij kijken’

Veel tools

Aan lesmateriaal geen gebrek, heeft Nicole gemerkt. ‘Op Palliaweb staan veel inspirerende, uitdagende materialen. Soms neem ik ze letterlijk over, soms giet er mijn eigen sausje overheen, om het materiaal meer te laten aansluiten bij de doelgroep die ik voor me heb, of omdat de tijd beperkt is. Het onderwijsplatform scheelt me heel veel ontwikkeltijd, het geeft je heel veel tools. Zo hoef ik zelf het ei van Columbus niet opnieuw uit te vinden.’ Zelf ontwikkelt Nicole ook onderwijsmateriaal. Vanuit het project Dedicated ontwikkelde ze mee aan zogeheten praatkaarten, die zorgverleners en zorgvragers  die handelingsverlegen zijn op weg helpen, maar ook in het onderwijs gebruikt kunnen worden in de lessen communicatie.

‘Zoek als docent in je lessen samenwerking met werkveld, daar zit de ware expertise. Opleiden doe je immers samen’

Theater

Kort geleden heb ik met mijn klas filmpjes gekeken van theater Doodvermoeiend. Het zijn korte fragmenten van gesprekken waarin de kern heel snel gevat wordt, en dat geeft ruimte om met mijn studenten door te praten. Als je te maken hebt met een zorgvrager die een slechtnieuwsgesprek heeft gehad en vervolgens bij jou komt en zegt: “Ik heb kanker, maar ik weet niet meer wat er allemaal gezegd is”. Wat zou je dan tegen die patiënt kunnen zeggen, wat zou je kunnen doen?’

‘Nodig je studenten uit om zelf veel te vertellen over palliatieve zorg, ze weten zoveel!’

Proactieve zorgplanning

Het mooie is dat onze studenten hun kennis weer meenemen naar de praktijk. Zo kunnen ze een begrip als proactieve zorgplanning, dat in de les besproken is, in hun instelling introduceren, als het daar nog niet bekend is. Als dat gebeurt, heb ik voor mijn gevoel iets heel fijns kunnen doen, dan heb ik mijn studenten kunnen prikkelen.’ Nicole heeft het met haar studenten ook over omgaan met tijdgebrek, bijvoorbeeld als het gaat over het markeren van de palliatieve fase. ‘Daar hoef je niet apart voor te zitten, zeg ik dan. Dat doe je tijdens de zogeheten informele gesprekken die je met je patiënt of bewoner hebt. Daarin signaleer je bepaalde veranderingen en die noteer je, en daarover ga je vervolgens in gesprek met de verpleeghuisarts of verpleegkundige. Ik raad mijn studenten ook aan om zelf op Palliaweb te kijken, daar is van alles te vinden over bijvoorbeeld markeren in de palliatieve fase, en over het stellen van de surprise question bijvoorbeeld.’

‘Durf als student je kwetsbaarheid te tonen en te praten over wat je meemaakt en wat je moeilijk vindt. Praat erover, want palliatieve zorg verlenen doet wat met je’

Gevoel en emotie

In haar lessen nodigt ze ook mensen uit de zorgpraktijk uit. Ook hier komen studenten vaak zelf met suggesties, vertelt Nicole. ‘Vaak zijn het mensen die werken bij de instelling waar ze stagelopen of werken, zoals een gespecialiseerd verpleegkundige. Ook delen studenten hun eigen ervaringen. Dat kan soms emotioneel worden, mijn taak is om op zulke momenten mijn pedagogisch-didactische kwaliteiten in te zetten. Je moet daarbij kunnen differentiëren. De ene student praat makkelijk over de dood, de ander vindt dat juist heel moeilijk. Als je het hebt over palliatieve zorg, komt daar nu eenmaal veel gevoel, emotie en persoonlijke beleving bij kijken.’

Keuzedeel

Het mbo-keuzedeel Palliatieve zorg wordt zeer veel gekozen, zegt Nicole. ‘Studenten die dat kiezen, willen zich graag verder verdiepen. Studenten kunnen sowieso steeds meer hun eigen traject volgen. Tegelijk bieden we ze structuur aan, waarbinnen ze zelf keuzes kunnen maken. Als een student bijvoorbeeld tijdens het werk veel te maken heeft met palliatieve zorg, kan die zich inschrijven voor lessen die daarop aansluiten.’