Proactieve zorgplanning in de Vlaamse huisartsenpraktijk

Inleiding

Een groot deel van de patiënten met een chronische ziekte staat onder controle van de huisarts. De huisarts heeft de medische, psychosociale en persoonlijke achtergrond van de patiënt vaak goed in kaart. Hierdoor is de huisartsenpraktijk een ideale setting voor het toepassen van proactieve zorgplanning (advance care planning) bij patiënten met een chronische levensbeperkende aandoening. Er zijn echter weinig interventies die zich richten op de implementatie van proactieve zorgplanning in de huisartsenpraktijk. Bestaande tools zijn veelal gericht op het toepassen en implementeren ervan in ziekenhuizen of verpleeghuizen. Deze pilot studie richt zich op de haalbaarheid en acceptatie van een nieuw ontwikkelde interventie om proactieve zorgplanning te implementeren in de huisartsenpraktijk.   

Methodiek 

Verschillende Vlaamse huisartspraktijken zijn benaderd voor deze pilot. Er deden 25 huisartsen mee aan de studie, welke zijn verdeeld over de controle- en interventiegroep. Deze huisartsen hebben in totaal 38 patiënten geïncludeerd. De interventie bestond uit

1. Een training voor de huisartsen.
2. Een folder over proactieve zorgplanning voor de patiënt.
3. Het voeren van een proactieve zorgplanningsgesprek aan de hand van een gesprekshandleiding voor de huisarts.
4. Een formulier om de uitkomsten van het gesprek te documenteren. 

Resultaten 

De huisartsen beoordeelden de interventie als positief. Zij waren tevreden over zowel de inhoud als de benodigde tijdinvestering van de training en de patiëntfolder werd positief ontvangen; zij vonden het een fijn hulpmiddel om het gesprek voor te bereiden. Sommige huisartsen maakten een kanttekening bij de patiëntfolder. Deze zou te moeilijk zijn voor de oudere patiënt, hetgeen werd beaamd door de patiënt.  

Patiënten waren ook te spreken over de proactieve zorgplanningsgesprekken. Sommigen gaven aan dat zij zich gerustgesteld voelden nu de huisarts op de hoogte was van hun wensen en voorkeuren. Enkele patiënten hadden zelf al nagedacht over hun wensen en voorkeuren naar aanleiding van de informatie uit de patiëntfolder. Een aantal huisartsen gaf aan dat zij het proactieve zorgplanningsgesprek te moeilijk vonden voor patiënten om te begrijpen. 

De documentatie van het gesprek werd door sommige huisartsen uitdagend gevonden, onder meer doordat er geen mogelijkheid was om het formulier te integreren in het EPD.  

Conclusie/aanbevelingen 

Deze interventie werd als goed bruikbaar in de huisartsenpraktijk beoordeeld door zowel huisartsen als patiënten, zij het dat er enkele punten voor verbetering waren. Er zullen enkele aanpassingen gedaan worden aan de patiëntfolder om het concept van proactieve zorgplanning op een meer toegankelijke manier uit te leggen. Tevens zal er gekeken worden naar meerdere contactmomenten met de huisarts na het volgen van de training om de huisarts beter te kunnen ondersteunen in het voeren van de proactieve zorggesprekken. Deze verbeteringen worden meegenomen naar de volgende stap waarin de effectiviteit van de interventie wordt getoetst binnen een grotere groep huisartsen. 

Proactieve zorgplanning zou niet alleen in ziekenhuis- en verpleeghuiszorg gepromoot moeten worden, maar juist ook in de huisartsenpraktijk. Uit eerdere onderzoeken komt naar voren dat proactieve zorgplanning de gesprekken over ziekteverloop, behandelmogelijkheden en wensen van de patiënt rondom het levenseinde vaker laten plaatsvinden. De huisarts heeft een grote rol in de monitoring van de chronisch zieke patiënten en staat vaak dichtbij de patiënt. Hierdoor kan de huisarts een grote rol spelen in proactieve zorggesprekken om de kwaliteit van leven van patiënten met een chronische ziekte kan vergroten.

Naar de publicatie

Dierickx, S. et al (2020) Advance care planning, general practitioners and patients: a phase II cluster-randomised controlled trial in chronic life-limiting illness (niet openbaar). BMJ Supportive & Palliative Care (0); 1-4

Proactieve zorgplanning

Op basis van wensen en doelen van patiënten in de palliatieve fase zijn in het Kwaliteitskader Palliatieve Zorg Nederland acht essenties geformuleerd. Door invulling te geven aan deze essenties wordt optimaal aandacht geschonken aan de belangrijkste waarden, wensen en behoeften van patiënten.

Dit onderzoek ligt in lijn met de essentie Proactieve zorgplanning. Om ook in de toekomst zorg passend bij de waarden, wensen en behoeften van de patiënt en diens naasten te kunnen leveren is het proces van vooruit denken, plannen en organiseren van belang.

Je vindt de acht essenties hier.