Utrecht Symptoom Dagboek - 4 dimensioneel (USD-4D)
- Doel Signaleren en monitoren van symptomen bij patiënten in de palliatieve fase
- Doelgroep Patiënten die mogelijk in de palliatieve fase zijn
- Domein Fysiek, Psychisch, Sociaal, Spiritueel
- Functie Monitoren
- Gevalideerd voor palliatieve zorg, voor Nederland
- In te vullen door Patiënt
Het Utrecht Symptoom Dagboek – 4 dimensioneel (USD-4D) bestaat uit 12 items en wordt gebruikt om symptomen op alle vier de dimensies (fysiek, psychisch, sociaal en spiritueel) bij patiënten in de palliatieve fase te signaleren en monitoren. Het USD-4D kan ook door een naaste of zorgverlener ingevuld worden, wanneer de patiënt het zelf niet kan of wil.
Validatie en beschikbaarheid
Het USD-4D heeft kleurcode groen en is vrij verkrijgbaar in het Nederlands.
Toelichting validatie
De USD-4D is gevalideerd voor palliatieve patiënten in Nederland. De content validiteit van de sociale en spirituele dimensies van de USD-4D werd ondersteund door begrijpelijke instructies, items en antwoordmogelijkheden, die overeenkwamen met beoogde betekenissen en relevante thema's zoals behoud van identiteit, veerkracht en balans in het leven. Deelnemers vonden de vragenlijst veelomvattend, zonder essentiële concepten te missen.
Richtlijn
Het USD-4D is opgenomen in de volgende richtlijnen:
- Slaapproblemen
- Palliatieve zorg voor mensen met een verstandelijke beperking
- Zorg in de stervensfase
Waarom is het belangrijk?
Een ogenschijnlijk makkelijke vraag ‘Hoe gaat het?’ is door iemand in de laatste fase van het leven helemaal niet zo simpel te beantwoorden. Want raakt die vraag eigenlijk wel alle lagen van hoe het écht met iemand gaat? Het USD-4D zorgt ervoor dat niet alleen de lichamelijke en psychische klachten aandacht krijgen, ook de diepere, de meer sociale en existentiële vragen.
Met het USD-4D creëer je een opening om dieper in gesprek te gaan en erachter te komen welke zorgbehoefte de patiënt op dat moment heeft. Neem je het symptoomdagboek regelmatig af, dan krijg je een duidelijk beeld van de veranderende toestand van een patiënt.
Het USD-4D ondersteunt iemands autonomie. Sommige zorgverleners vinden het moeilijke vragen, maar mensen die niet meer beter worden, ervaren dat anders. Want het zijn precies de dingen waar ze mee bezig zijn, ómdat het einde in zicht is. “Soms weet ik niet meteen het antwoord, moet ik erover nadenken,” vertelde een patiënt. Ook hoorden we: “Als ik vandaag geen zin heb om een vraag te beantwoorden, betekent dat niet dat ik de vraag nooit wil beantwoorden. Nu is het nee, maar morgen kan dat weer anders zijn.”
Everlien de Graaf, senior onderzoeker UMC Utrecht
Lees het hele interview hier: USD-4D: wat er echt toe doet in de palliatieve fase
9 redenen om het USD-4D te gaan gebruiken
- Het USD-4D ondersteunt de autonomie van de patiënt.
- Het USD-4D helpt patiënten om goed onder woorden te brengen wat zij nodig hebben.
- Het USD-4D laat telkens zien wat er op dát moment belangrijk is voor de patiënt.
- Het USD-4D geeft het een goed beeld van veranderingen in iemands toestand.
- Het USD-4D beoordeelt objectief of de ingezette interventies doen wat de patiënt belangrijk vindt.
- Het USD-4D haalt naar boven wat anders onbespreekbaar blijft.
- Het USD-4D laat samenhang in symptomen zien. Bijvoorbeeld: Pijn zit soms ook in de strijd van afhankelijk worden, dierbaren verliezen. En daarvoor bestaat geen pil, maar helpt een troostend gesprek.
- Het USD-4D geeft het hele multidisciplinaire zorgteam een eenduidig beeld, omdat de eigen invulling van de zorgverlener wegvalt.
- Het USD-4D maakt zorg op maat mogelijk.
Hoe kan ik met het USD-4D aan de slag?
- Download het USD-4D hier of gebruik de USD-4D app. Het zakkaartje geeft meer informatie over het inzetten van USD-4D.
- Leg aan de patiënt uit waarom je het USD-4D wilt gebruiken.
- Neem er even de tijd voor, zodat je ook werkelijk met de patiënt in gesprek kunt, het USD-4D is geen “afvinklijstje”.
- Noteer de uitkomsten en het verloop van die klachten en zorgen die de patiënt belangrijk vindt in het zorgdossier en bespreek ze met het multidisciplinaire zorgteam.
- Vraag collega’s met aanvullende expertise of van andere disciplines voor problemen of zorgen van de patiënt waar je zelf niet meteen antwoord op hebt.
- Gebruik de landelijke richtlijnen palliatieve zorg voor het kiezen van de juiste interventies voor de symptomen die de patiënt belangrijk vindt.
- Vertel de patiënt en naasten dat er voor hen informatie te vinden is op Overpalliatievezorg.
- Vraag aan je patiënt hoe die het gebruik van het USD-4D ervaart. Het is een bewezen effectief hulpmiddel, maar nooit een doel op zich.
- Bespreek je ervaringen met een collega en leer van elkaar.
Realiseer je:
De emoties bij de patiënt zijn er al, de vragen uit het USD-4D geven er alleen maar woorden aan. Of je nou thuis, in het ziekenhuis, verpleeghuis of hospice ligt: als je levensverwachting minder dan 1 jaar is, dan houden deze grote vragen je nu eenmaal bezig. USD-4D geeft slechts woorden aan wat al omgaat in iemands hoofd.
