Palliatieve zorg voor de daklozen

Samenvatting

Daklozen sterven in Groot-Brittannië (GB) gemiddeld dertig jaar eerder dan de rest van de bevolking. Ze hebben moeizaam toegang tot palliatieve zorg en vormen ook qua research een achtergebleven groep. Alle geledingen in de Britse zorg schieten hierin tekort hoewel er enkele plaatsen bestaan waar palliatieve zorg voorzieningen creatief samenwerken en goede zorg leveren aan daklozen.

De barrières zijn groot en houden verband met:

• de chaotische levenswijze van daklozen
• de problematische palliatieve zorg in opvanghuizen
• het leveren van palliatieve zorg in starre gewone gezondheidszorginstellingen

Hierdoor sterven daklozen na een traumatisch bestaan nogal eens zonder adequate hulp op straat of in een opvanghuis, eenzaam. Ook over voorkeuren van daklozen over de zorg aan het eind van het leven is weinig bekend. Ook hier zijn allerlei barrières:

• de leiding van opvanghuizen vindt het vaak moeilijk hierover te praten met een zo kwetsbare groep
• deze huizen richten zich veelal op herstel, niet op palliatie
• onzekerheid over wiens taak het is
• onzekerheid over de prognose van een daklozen
• palliatieve zorgvoorzieningen voor relatief jonge vaak verslaafde mensen ontbreken

De algemene bevolking wil grotendeels liefst thuis sterven. Hoewel, zestien procent beschouwt thuis als de minst geschikte plaats… Hoe daklozen daarover denken weten we niet. Uit puur praktische overwegingen lijken opvanghuizen voor daklozen de meest voor de hand liggende plaats voor palliatieve zorg aan deze groep. Onderzoekers van het University College London doen de volgende aanbevelingen: Train alle medewerkers van opvanghuizen, bevorder samenwerking op dit gebied tussen huisarts en specialist en stimuleer gesprekken tussen opvangmedewerkers en daklozen over levenseindeproblematiek.

Zowel in Canada als in Zweden bestaan voorbeelden van goede zorg: Opvang voor daklozen in de palliatieve fase met multidisciplinaire teams waarbij het mogelijk gemaakt wordt dat de patienten hun verslaving tot hun dood kunnen voortzetten.

In GB tracht men voorlopig een beter beeld te krijgen van de zorgbehoeften van de daklozen. Daar is wel iets van bekend: Daklozen zijn vaak bang alléén te sterven, te sterven zonder dat iemand het merkt of na de dood niet geïdentificeerd te worden. Familie is bezorgd over de begrafenis en berichtgeving.

Commentaar

In Nederland is de situatie niet beter. In een goed stuk van het NIVEL zijn veel aspecten op een genuanceerde manier beschreven. Lezenswaard!

Over de publicaties

Webb, W.A., et al (2018). How to explore the end-of-life preferences of homeless people in the UK (niet openbaar).  Eur J Pall Care 25(2);59-62.

Ashpole, B. (2018). The homeless: a vulnerable population with poor access to palliative care. Eur J Pall Care 25(2);89.

Deze bijdrage is onderdeel van e-pal - editie augustus 2018. Alle e-pal-artikelen staan hier.