Palliatieve continue diepe sedatie heeft geen invloed op de levensduur

Inleiding 

De vòòr deze studie gepubliceerde onderzoeken naar het effect op de levensduur van continue diepe sedatie (CDS) bij patiënten in de palliatieve fase toonden geen verschil aan tussen patiënten met en zonder CDS. Echter deze studies hadden veel tekortkomingen, zoals te kleine groepen, onvoldoende gedefinieerde criteria voor sedatie, geen correctie voor verstorende factoren enzovoort. Daarom werd in een groot opgezette prospectieve studie in Japan opnieuw hiernaar gekeken. 

Methode 

Prospectief werden zeer veel gegevens verzameld in 58 intramurale en 23 extramurale instellingen voor palliatieve zorg aan patiënten met kanker. 

Het betrof patiënten ouder dan twintig jaar, korter leefden dan 180 dagen en van wie de gevraagde gegevens bekend waren. De groep met CDS had een refractair symptoom en een prognose volgens het behandelteam van korter dan twee weken. De diepe sedatie werd volgens de Japanse richtlijnen uitgevoerd; dat wil zeggen met midazolam en bij onvoldoende effect fenobarbital en eventueel propofol. Een deel kreeg parenteraal >1 liter vocht per etmaal toegediend, een deel <1 liter en een deel geen vocht. 

Omdat de groep met CDS uiteraard niet op alle criteria vergelijkbaar was met de groep zonder CDS werd middels een propensity score analyse gecorrigeerd voor de verschillen zodat zo zuiver mogelijke vergeleken kon worden.   

Resultaten 

Van de 2.426 patiënten in zorg kwamen 1.827 in aanmerking voor het onderzoek. 

Hiervan kregen 269 (15%) CDS. De totale palliatieve fase van beide groepen werd vergeleken. Er was geen verschil. Zeker na toepassen van de statistische correctie voor overige verschillen lagen de overlevingscurven vrijwel op elkaar. Iets meer dan de helft van elke groep kreeg vocht parenteraal toegediend. Noch het wel of niet geven van vocht, noch de hoeveelheid maakte enig verschil qua overleving. 

Discussie 

De onderzoekers melden de volgende zwakten in hun studie:  

• een deel van de patiënten werd uitgesloten 
• ondanks het corrigeren voor veel variabelen kunnen er altijd variabelen over het hoofd gezien zijn 
• er is geen rekening gehouden met de indicatie voor CDS 
• het betrof enkel patiënten met kanker in één bepaald land 

Commentaar 

Het is goed dat nog eens naar deze vraag gekeken wordt, nu in een zeer degelijke studie. Tenslotte willen we er wel graag zeker van zijn dat we niet levensverkortend bezig zijn. De resultaten lijken me valide, maar het zou goed zijn het onderzoek nog eens in een ander land te herhalen. Theoretisch is het nog mogelijk dat een deel van de gesedeerden korter leeft als gevolg van de sedatie en een deel langer. Daar staan de onderzoekers niet bij stil en is ook moeilijk na te gaan. De studie bevestigt ook dat wel of niet vocht toedienen de levensduur niet beïnvloedt. 

Naar de publicatie 

Maeda, I., et al (2016) Effect of continuous deep sedation on survival in patients with advanced cancer (J-Proval): a propensity score-weighted analysis of a prospective cohort study. (niet openbaar) Lancet Oncol 17;115-122. 

Deze bijdrage is onderdeel van e-pal - editie februari 2022. Alle e-pal-artikelen staan hier.