Meten en documentatie van kwaliteitsindicatoren voor zorg aan het levenseinde bij ziekenhuispatiënten: nationaal retrospectief dossieronderzoek

Introductie/inleiding

Inzicht in kwaliteitsindicatoren kan helpen om de levenseindezorg in ziekenhuizen te verbeteren. Daarom keken we in deze studie naar gegevens die door artsen en verpleegkundigen in elektronische patiëntendossiers (EPDs) zijn gedocumenteerd en die betrekking hebben op kwaliteitsindicatoren.

Methodiek

Daarvoor speciaal getrainde verpleegkundigen bestudeerden de EPDs van bijna 3.000 patiënten die in 2019 waren overleden in een steekproef van 20 Nederlandse ziekenhuizen. Zij registreerden of er in de EPDs iets stond over de symptoomlast van veel voorkomende symptomen (pijn, benauwdheid, angst, depressieve symptomen), spirituele en psychologische ondersteuning en advance care planning (ACP) We voerden multilevel regressieanalyses uit waarbij we ook keken naar verschillen tussen patiënten die waren opgenomen voor palliatieve/terminale zorg en die om andere redenen waren opgenomen.

Resultaten

Veel voorkomende symptomen worden lang niet altijd gemeten en vervolgens gedocumenteerd in de EPDs. De symptoomlast van pijn wordt wel vaker gemeten met een gestandaardiseerde methode (63,3%) dan die van benauwdheid (2,2%), angst (0,5%) en depressieve symptomen (0,3%). Ook is er weinig in de EPDs te vinden over de behoefte aan en gebruik van spirituele en psychologische ondersteuning. Ook over aspecten van ACP staat er weinig in de EPDs: zo is maar in 20% van de dossiers de voorkeursplaats van overlijden genoteerd. Bij patiënten die opgenomen zijn voor palliatieve of terminale zorg is daar wel meer over te vinden in de EPDs dan bij andere patiënten die overleden in het ziekenhuis.

Conclusie/aanbevelingen

Behalve m.b.t. pijn, is er in de EPDs van mensen die overleden in een ziekenhuis weinig gedocumenteerd over symptoomlast. Als daarover wel iets in het EPD staat, blijkt dat de symptoomlast veelal niet is gemeten met een gestandaardiseerde methode. Dat is wel wenselijk om kwaliteitsindicatoren te kunnen berekenen en te monitoren. Ook over andere aspecten die van belang zijn voor goede kwaliteit van zorg aan het levenseinde is vaak weinig te vinden in de EPDs.

Relevantie voor praktijk

Aanbevolen wordt dat ziekenhuisprofessionals voor goede zorg aan het levenseinde bij patiënten de volgende aspecten in kaart brengen en vervolgens documenteren:
* symptoomlast 
* aspecten van ACP, zoals de voorkeursplaats van overlijden
* of de patiënt behoefte heeft aan spirituele en psychologische ondersteuning. 

Referentie

Bijnsdorp, F.M., Schouten, B., Reyners, A.K.L. et al. Measurement and documentation of quality indicators for the end-of-life care of hospital patients a nationwide retrospective record review study. BMC Palliat Care 22, 174 (2023). https://doi.org/10.1186/s12904-023-01299-x

Links/meer informatie

Lees hier het volledige artikel. 

Meer informatie over dit project en projectresultaten zijn te vinden via Palliaweb, Nivel of ZonMw^{1, 2}