Lokaal morfine: Doen!

Samenvatting

Systemische pijnstilling werkt vaak onvoldoende tegen pijn, veroorzaakt door locale ulcera van slijmvliezen of huid.

Onderzoek

In deze Poolse studie werd bij 35 patiënten op aan maligniteiten gerelateerde pijnlijke wonden (ulcera) van huid en /of slijmvliezen lokaal morfine aangebracht. In de eerste week bij de helft morfine en bij de andere helft een placebo. In de tweede week andersom.

Methode

De studie is dubbelblind uitgevoerd. Bij de 33 patiënten die geen bijwerkingen hadden werd het gebruik tot dag 28 voortgezet en gevolgd.

De morfine zat in gel voor de slijmvlieslesies en in crème voor de huidlesies. De concentratie bedroeg 0,2%. (Anderen hebben wel tot 2% toegepast). De patiënten bepaalden zelf hoe vaak de gel of crème werd aangebracht. Uitsluitend patiënten met een pijnscore van hoger dan 4 op een schaal van 1-10 werden ingesloten. Hun systemisch gebruikte pijnstilling (deels opioïde, deels niet-opioïde) moest een week voor aanvang van het onderzoek constant zijn.

Resultaten

De gemiddelde pijnscore daalde van 5,9 naar 2,5 in de behandelde groep en naar 4,6 in de placebogroep, een significant verschil. De tweede week keerden deze getallen om. De betrouwbaarheidsintervallen vertoonden geen overlap. Kortom een groot en significant effect. Dit effect was onafhankelijk van het soort systemische pijnstilling. Slechts twee patiënten ervoeren een bijwerking, beiden jeuk. Zij staakten op advies van de onderzoekers de lokaal toegepaste morfine. Bij de 33 overige patiënten hield het effect aan en nam de pijn zelfs nog iets af.

Commentaar

Dit is een keurig uitgevoerde dubbelblinde cross-over studie op intention-to-treat basis. Er zijn opvallend weinig uitvallers. Er wordt geen aandacht besteed aan dosisveranderingen van de systemische pijnbestrijding, noch aan rescue medicatie noch aan eventuele verlaging. Voor de eerste twee weken heeft dit geen invloed op de resultaten. Op z’n hoogst zal de placebogroep meer rescue medicatie genomen hebben waardoor het positieve effect van de lokaal toegepaste morfine nog groter was. Hierop wijst ook de daling van de pijnscore in de placebogroep die echter ook kan berusten op een placebo-effect.

Naar de publicatie

Ciałkowska-Rysz A, Dzierżanowski T. (2019) Topical morphine for treatment of cancer-related painful mucosal and cutaneous lesions: a double-blind, placebo-controlled cross-over clinical trial. Archives of Medical Science. 15(1);146-151.

Deze bijdrage is onderdeel van e-pal - editie december 2022. Alle e-pal-artikelen staan hier.