Het schilderij 'De barmhartige Samaritaan' (1875) door Ferdinand Hodler

De schilder 

Ferdinand Hodler werd in 1853, in Bern - in een straatarm gezin - geboren. Zijn vader was timmerman, zijn moeder werkte als kok in een gevangenis. Hij werd al vroeg met lijden en dood geconfronteerd: zijn beide ouders en verschillende broers en zusters zijn aan tbc gestorven. Hij verhuisde op zijn achttiende naar Genève om als huisschilder zijn kost te verdienen. Als autodidact kopieerde hij in musea schilderijen. Daar werd hij ontdekt en ontwikkelde zich tot kunstschilder. In de loop van zijn internationale carrière gebruikte hij tal van verschillende stijlen. Begonnen als landschapsschilder, beoefende hij later het realisme, impressionisme, expressionisme, art nouveau en symboliek. Daaruit creëerde hij een eigen stijl, het parallellisme.  

Na het verlies van zijn muze na een lang ziekbed aan kanker - veelvuldig door hem vastgelegd - overleed Hodler in 1918 als een gefortuneerd man. 

De Zwitser Hodler wordt gezien als een van de meest toonaangevende moderne Europese schilders van de laat negentiende en begin twintigste eeuw. 

Het schilderij 

Hodler toont hier een bijzondere weergave van de bekende parabel van de barmhartige Samaritaan uit het evangelie van Lucas. Als toevallige passant ontfermt een eigentijds geklede man zich over een hulpeloze, kwetsbare onbekende en geeft hem wat te drinken. Het lage perspectief geeft het tafereel een uitgesproken intieme lading. De kijker staat op gelijke hoogte en wordt daardoor meegezogen in het medeleven en de getoonde diepe empathie. ’Hoe kan ik je naaste worden?’ 

Barmhartigheid en dienstbaarheid, belangrijke voorwaarden voor elke hulpverlener, worden hier op indringende wijze in beeld gebracht. De helpende ziet in een ander geen lastig obstakel maar een mens met levenskracht. De geredde man weet voor altijd dat je niemand in de steek moet laten. 

Het schilderij hangt in het depot van het Kunsthaus in Zürich. 

Deze bijdrage is onderdeel van e-pal - editie sept 2022. Lees hier wetenschappelijk onderzoek samengevat.