Leven tot het einde: Leerwerkplaatsen gericht op samenwerking tussen sociaal domein en zorg

Zorgvrager: Inwoners van een gemeente met een ongeneeslijke ziekte, ouderen in een kwetsbare situatie, en hun naasten  

Resultaten: Nieuwe samenwerkingsrelaties tussen professionals en vrijwilligers in de palliatieve zorg en het sociaal domein, die leiden tot kortere lijnen, en meer vroegtijdige inzet van zorg en ondersteuning in de palliatieve fase. 

Aanleiding aanvraag van dit kansrijk project

Je wilt graag de samenwerking tussen zorg- en welzijnsorganisaties opstarten en zoekt daar methodieken, advies en (financiële) ondersteuning voor. Aanleiding voor deze nieuwe samenwerkingsrelaties kan bijvoorbeeld zijn:

• We maken ons zorgen over de sociale omstandigheden van patiënten en weten niet hoe we dit aan kunnen pakken
• We merken dat we kansen laten liggen in de ondersteuning in de palliatieve fase van inwoners doordat het sociaal domein en de zorg elkaar niet weten te vinden
• We willen als organisatie (vb hospice / vvt instelling) meer in de samenleving staan
• We willen de doelgroep met laag sociale status bereiken, hoe kunnen we het sociaal domein / welzijn hierin structureel betrekken?
• We willen contact met het sociaal domein, maar weten niet hoe

Wat houdt het in? 

De leerwerkplaatsen ‘Leven tot het einde’ die Agora en Movisie (kennisinstituut voor het sociaal domein) tussen 2022 en 2024 begeleidden, volgden de methodiek Waarderend Veranderen (Appreciative Inquiery) Deze methodiek is zeer geschikt voor projecten waarin samenwerking tussen groepen mensen wordt gefaciliteerd, in dit geval mensen en organisaties in de palliatieve zorg en het sociaal domein De methodiek is in de leerwerkplaatsen aangevuld met kennis over de vier dimensies van palliatieve zorg, proactieve zorgplanning en de Ladder van samenwerken. 

De methode Waarderend veranderen is een aanpak én een zienswijze om duurzame veranderingen te realiseren. De kracht van deze aanpak ligt in de focus op waarderen en bestaat uit 5 stappen, die deelnemers gedurende een jaar met elkaar doorlopen. 

In de methodiek van leerwerkplaatsen staat het initiëren en faciliteren van samenwerking tussen professionals en vrijwilligers in de palliatieve zorg en het sociaal domein centraal. 

Onderstaande figuur ‘ladder van samenwerken’ illustreert de verschillende fasen in het proces van elkaar leren kennen tot duurzame samenwerkingsrelaties.  

Je werkt met de methodiek van Waarderend Veranderen en een ‘positief kernthema’ en sluit daarmee aan bij waar de energie stroomt. Je bouwt voort op wat er al is, op eerdere successen en kwaliteiten en werkt met creatieve werkvormen.

Meer informatie is te vinden in de uitgebreide beschrijving in de implementatiehandreiking.  

Wat levert het project op? 

Kennis en ervaring die is opgedaan bij het implementeren van de methodiek en wat het heeft opgeleverd is gebundeld op de volgende pagina’s: 

Proef aan de proeftuin - Zinvol samenwerken - Agora

Logboek Oogst leerwerkplaatsen Leven tot het einde 

Onderstaande infographic is een schematische weergave van functies en instanties op de 4 dimensies van palliatieve zorg.  

Wie zijn betrokken? 

Partijen die lokaal de verbinding zoeken tussen palliatieve zorg en het sociaal domein zoals: 

• netwerken palliatieve zorg 
• gemeentelijke organisaties (beleid en uitvoering, zoals wijk- of buurtteams, welzijnsorganisaties)
• vrijwilligersorganisaties 
• huisartsen (al dan niet via een PaTz-groep)  
• thuiszorgorganisaties 
• zorginstellingen (ziekenhuis, VVT instelling)  

Wat is er nodig om aan de slag te gaan? 

Wanneer je projectmatig gaat werken aan nieuwe samenwerkingsrelaties tussen professionals en vrijwilligers in de palliatieve zorg en het sociaal domein, let dan op het volgende: 

• Lokale projectleider: zorg voor een coördinator of projectleider die het project zorgvuldig en efficiënt begeleidt. 
• Ambassadeurs en lokale aanjagers: betrek mensen die goed op de hoogte zijn van wat er lokaal speelt om draagvlak te creëren. 
• Mensen op de werkvloer: betrek de mensen op de werkvloer.
• Bestuurlijk draagvlak: deelnemers vertegenwoordigen hun organisatie en hebben de steun van hun bestuur. 
• Heldere doelstelling: formuleer een gezamenlijke ambitie die gedurende het proces herhaald en verduidelijkt wordt. 
• Continue evaluatie: zorg dat voortgang en samenwerking regelmatig worden geëvalueerd. 
• Praktische insteek: houd de aanpak klein en behapbaar met praktische stappen. 
• Neem tijd: trek minimaal 12 maanden voor het project uit.
• Flexibele planning: plan bijeenkomsten in overleg met deelnemers, zodat deze aansluiten op de agenda’s van betrokkenen. 

Aan de slag?

Hoe je met dit project aan de slag kunt gaan vind je in de uitgebreide omschrijving in de  implementatiehandreiking.  
Je vindt ook meer informatie over de methode op de website van Agora.
De adviseurs van Agora staan klaar om je hierbij te adviseren! Neem gerust contact op om de mogelijkheden te verkennen.

Ondersteuning vanuit NPPZII

Het in gang zetten van een samenwerkingstraject vraagt om leiderschap en kost tijd van betrokkenen. Vanuit NPPZ II zijn (financiële) middelen beschikbaar voor o.a. tijdelijke projectleiding en vacatiegelden. Om hiervan gebruik te kunnen maken sluit een penvoerder uit de regio een samenwerkingsovereenkomst met NPPZII.
Wil je ondersteuning bij de aanvraag of wil je meer informatie neem dan contact op met Marianne Klinkenberg. Zij kijkt dan samen met jou naar de aanvraag en geeft advies over hoe je dit aan kunt pakken. 

Kijk voor meer informatie hier.

Samen leren en implementeren 

Als je als organisatie gaat starten met een samenwerkingsproject zorg en sociaal domein kun je gebruik maken van het Leerwerkplatform van NPPZ II. Dit is een digitaal platform waar je ervaringen en best practices kunt delen met mensen vanuit andere organisaties of netwerken die met soortgelijke projecten bezig zijn. Meer informatie over het Leerwerkplatform vind je in de implementatiehandreiking.