Bespreek ethische dilemma's in moreel beraad (artikel)

Het artikel uit Medisch Contact legt aan de hand van tien stappen de dilemmamethode uit. De methode wordt toegepast op een casus die nog steeds actueel is. De dilemmamethode is een instrument om ethische dilemma's over medische beslissingen te bespreken. Het kan worden ingezet bij een moreel beraad: een gestructureerde vergadering in dialoogvorm onder begeleiding van een daartoe opgeleide gespreksleider.

Het doel is een gelijkwaardige en open uitwisseling van ideeën, zonder dat iemand ‘gelijk’ hoeft te krijgen of er per se sprake moet zijn van consensus. Het gaat erom in de eerste plaats de casus beter te begrijpen, meerdere gezichtspunten te zien en eventueel een antwoord, beslissing of zelfs een oplossing te formuleren. Als dat laatste niet lukt, zijn er toch verschillende ethische argumenten benoemd en gewogen, waarmee de inbrenger van de casus verder kan.

Het beraad kan de morele competenties van de deelnemers vergroten. Het kan als vorm van teambuilding worden gebruikt en (op het niveau van de organisatie) het juiste klimaat voor reflectie op medisch handelen stimuleren.

Docenten kunnen de dilemmamethode inzetten bij besprekingen of trainingen moreel beraad. Bespreek in teamverband of in subgroepen een of meerdere ethische kwesties volgens de tien stappen van de dilemmamethode. Kies hierbij een gespreksleider die zich vooraf heeft verdiept in de methodiek om het gesprek te leiden. 

Voorbeelden van ethisch dilemma's (kwesties) zijn:

• Hoe moet je als zorgverlener omgaan met zaken die een patiënt in vertrouwen vertelt en dus onder het beroepsgeheim vallen, maar die ook relevant zijn voor de medische behandeling?
• Wat is de rol van de zaalarts wanneer een patiënt om euthanasie of sedatie vraagt?
• Hoe moeten verpleegkundigen omgaan met besluiten van artsen die tegen hun professionele overtuiging ingaan?
• Hoe om te gaan met een Marokkaanse patiënt die een aantal keren per dag naar de gebedsruimte wil, maar die gezien zijn fysieke conditie in bed zou moeten blijven?
• Dwingend en eisend gedrag van patiënten en hun familie jegens zorgverleners neemt toe. Wat betekent dat voor de arbeidssatisfactie en de morele houding van het team?
   

Naar het materiaal
 

Licentie

Creative commons: by-nc-sa
 

Dit materiaal is door de projecten Pasemeco en/of Edupal (2020) en door de screeningscommissie Optimaliseren Onderwijs Palliatieve Zorg (O²PZ) (2021) aangemerkt als geschikt onderwijsmateriaal voor het initieel onderwijs en bij- en nascholing.