Subcutaan toedienen van levetiracetam en natriumvalproaat in de palliatieve fase

Inleiding 

Patiënten in de palliatieve fase kunnen door hun onderliggende kwaadaardige of niet kwaadaardige ziekten epileptische insulten krijgen. Ook kunnen epileptische insulten optreden door een eerder gediagnostiseerde ziekte. De meest voorgeschreven medicamenten, waaronder levetiracetam en natriumvalproaat, zijn beschikbaar voor toediening per os (oraal). Patiënten in de palliatieve fase kunnen om meerdere redenen de orale toediening soms niet meer tolereren. Andere toedieningswegen kunnen fysiek, emotioneel en cultureel een uitdaging zijn. Zeker bij patiënten met een normaal bewustzijn. In deze patiëntenpopulatie is het subcutaan toedienen van medicatie makkelijk en niet-belastend. 

Sommige richtlijnen adviseren om in de palliatieve fase de anti-epileptica te wijzigen in benzodiazepinen. Er zijn echter geen omrekentabellen en de bijwerkingen m.n. sedatie bij patiënten met een langere levensverwachting zijn vaak ongewenst. Er is nog weinig evidence voor het off-label toedienen van subcutaan levetiracetam en natriumvalopraat.  

Methode 

In dit retrospectief data-onderzoek werd in Australië gedurende achttien maanden (januari 2019 tot juli 2020) het gebruik en de bijwerkingen van het subcutaan toedienen (oraal:sc=1:1) van levetiracetam en natriumvalproaat onderzocht. Er werden twaalf patiënten geïncludeerd met een relatief korte levensverwachting.  

Resultaten 

De patiënten die levetiracetam toegediend kregen, verdroegen dit erg goed. Er werden geen bijwerkingen gerapporteerd. Bij 75% van de patiënten werden geen insulten gezien. De mediane tijd van toediening was 6,5 dagen. In de natriumvalproaat groep werd bij één patiënt een lokale huidreactie ter plaatse van de toegangsweg beschreven. Bij 83% werden geen insulten gemeld. De mediane toedieningstijd was 3,5 dagen.  

Commentaar 

Deze studie toont aan dat het subcutaan toedienen van levetiracetam en natriumvalproaat epileptische insulten in de palliatieve fase redelijk kan voorkomen met minimale bijwerkingen. In deze studie wordt echter wel een korte overlevingsduur beschreven en niet al te hoge doseringen levetiracetam. Het is moeilijk te zeggen of er bij een langere overlevingsduur en/of een hogere toegediende dosering meer bijwerkingen zullen optreden. Wel is dit een goed alternatief om ongewenste sedatie door benzodiazepines te voorkomen.  

Over de publicatie 

Jayamangala Sampath Kondasinghe, et al. (2022) Subcutaneous Levetiracetam and Sodium Valproate Use in Palliative Care Patients (niet openbaar). Journal of Pain & Palliative Care Pharmacotherapy 36, no 4 (2022): 228-232.  

Deze bijdrage is onderdeel van e-pal - editie februari 2023. Alle e-pal-artikelen staan hier.