Proactieve zorgplanning in zorglocaties voor mensen met een verstandelijke beperking

Introductie

Het artikel beschrijft de ontwikkeling, implementatie en evaluatie van een advance care planning (ACP) programma voor professionals werkzaam in de palliatieve zorg voor mensen met een verstandelijke beperking.

Methodiek 

Op basis van een systematische literatuurstudie, dossieronderzoek en interviews met professionals, naasten en mensen met een verstandelijke beperking zijn tien competenties (kennis, attitude en vaardigheden) ontwikkeld die belangrijk zijn voor ACP voor mensen met een verstandelijke beperking. Voorbeelden zijn:

• het tijdig herkennen van de palliatieve fase
• kunnen communiceren over behoeften, wensen en afspraken
• het inbedden van ACP in het zorgproces.

In co-creatie tussen onderzoekers, praktijk, en onderwijskundigen zijn deze competenties verwerkt in een ACP-programma. Het ACP-programma is getest in zes zorgorganisaties voor mensen met een verstandelijke beperking. In totaal namen 58 professionals met diverse achtergronden deel aan het programma dat bestaat uit drie onderdelen:

1. trainingsbijeenkomsten
2. een informatiepakket met literatuur en hulpmiddelen
3. een follow-up-gesprek over de toepassing van ACP

Het programma is geëvalueerd middels een digitale vragenlijst onder deelnemende professionals.   

Resultaten 

Professionals die deelnamen aan het ACP-programma ervaarden een verbetering in de competenties die nodig zijn voor het gebruik van ACP in de palliatieve zorg voor mensen met een verstandelijke beperking, in het bijzonder in het communiceren over wensen en behoeften en het gebruiken van ACP als standaard onderdeel in de palliatieve zorg.  

Conclusie/aanbevelingen 

Het ACP-programma is succesvol geïmplementeerd binnen zes zorglocaties voor mensen met een verstandelijke beperking en geschikt voor multidisciplinaire teams die palliatieve zorg bieden. Het programma dient verder geëvalueerd te worden om effecten voor mensen met een verstandelijke beperking en naasten te meten. 

Relevantie voor praktijk 

• Het ACP-programma is het eerste programma voor professionals die palliatieve zorg verlenen aan mensen met een verstandelijke beperking  
• Het programma draagt bij aan het vergroten van competenties van professionals en het toepassen van ACP 
• Het betrekken van de praktijk is waardevol gebleken voor een praktisch toepasbaar programma 

Naar de publicatie

Voss, H., et al (2021) Development, Implementation, and Evaluation of an Advance Care Planning Program for Professionals in Palliative Care of People With Intellectual Disability. Intellectual and Developmental Disability, 59(1);39-54. doi: