Generalist, specialist of expert in palliatieve zorg? Een cross-sectionele open survey over de zelfbeschrijving van zorgverleners werkzaam in palliatieve zorg

In Nederland wordt palliatieve zorg verleend door generalistische zorgprofessionals als dat kan en door specialisten palliatieve zorg als dat nodig is. Er is nog veel onduidelijkheid over wat  specialistische expertise in palliatieve zorg inhoudt, waaruit gespecialiseerde zorg bestaat en welke opleiding of werkervaring nodig is om specialist palliatieve zorg te worden. Naast generalisten en specialisten worden binnen de verpleegkundige en medische beroepen 'experts' in palliatieve zorg erkend, maar het is onduidelijk hoe deze drie rollen zich tot elkaar verhouden. Deze studie heeft tot doel te onderzoeken hoe zorgverleners die werkzaam zijn in de palliatieve zorg zichzelf beschrijven in termen van generalist, specialist en expert en hoe deze zelfbeschrijving verband houdt met hun werkervaring en opleiding.

Methodiek

Een cross-sectionele open online vragenlijst met zowel semigestructureerde als open vragen onder zorgverleners die palliatieve zorg verlenen. Analyses werden uitgevoerd met behulp van beschrijvende statistiek en door deductieve thematische codering van de open vragen.

Resultaten

854 zorgverleners vulden de vragenlijst in; 74% van de zorgverleners in dit onderzoek heeft een aanvullende opleiding in palliatieve zorg gevolgd en 79% van de respondenten had meer dan vijf jaar werkervaring in de palliatieve zorg. Op basis van werkervaring omschrijft 17% zichzelf als generalist, 34% als specialist en 44% als expert. Bijna drie op de vier zorgverleners schreven hun deskundigheid toe aan zowel hun opleiding als hun werkervaring.  Zelfbenoemde specialisten/experts hadden meer werkervaring in de palliatieve zorg, hadden vaak een aanvullende opleiding gevolgd, behandelden meer patiënten met palliatieve zorgbehoeften en waren vaker arts dan een andere zorgprofessional. Een deductieve analyse van de open vragen bracht de overeenkomsten en verschillen tussen de rollen van een specialist en een expert aan het licht. Zesenzeventig procent van de respondenten noemde het belangrijk om zowel specialisten als experts te hebben, maar wensen meer duidelijkheid over wat de rol van een specialist of een expert inhoudt,  hoe je er een kunt worden en wanneer je ze nodig hebt. In de praktijk werden beide rollen door elkaar gebruikt. Competenties voor de rol van specialist/expert bestaan vooral uit het verlenen van advies, tonen van leiderschap en inzicht in het belang van (interprofessionele) samenwerking.

Conclusie/aanbevelingen

Hoewel de redenen waarom respondenten zichzelf omschrijven als generalist, specialist of expert verschillen, doen zorgverleners die zichzelf omschrijven als specialisten of experts dit meestal op basis van zowel hun aanvullende opleiding palliatieve zorg als hun werkervaring. Zorgverleners vinden het belangrijk om naast generalisten ook specialisten en experts in de palliatieve zorg in huis te hebben en geven aan dat er meer duidelijkheid nodig is over (de eisen voor) deze drie rollen.

Relevantie voor praktijk

- Creëer meer duidelijkheid over de verschillen en overeenkomsten tussen een specialist en expert; hoe ziet de rol van specialist en expert eruit en hoe kun je een specialist of expert worden?
- Ontwikkel een profiel specialistische expertise aan welke voorwaarden (opleiding en werkervaring) en competenties passen bij de in palliatieve zorg gespecialiseerde zorgverlener.

Links

Lees hier het volledige artikel.