El minero muerto (1936) door Pedro Nel Gómez

De schilder

De bekende Colombiaanse schilder Pedro Nel Gómez (1899), was als kind al aangetrokken tot de kunst. Zijn vader vond dit onvoldoende om van te kunnen leven. Pedro volgde daarom een opleiding tot civiel ingenieur en schreef zich tegelijk in aan de Acacemia de Bellas Artes in Medellín. Zo kon hij zijn kunstzinnigheid gebruiken bij zijn latere architectonische projecten. Hij vervolgde zijn opleiding in Florence, waar hij zich heeft verdiept in de techniek van fresco muurschilderingen. Hij vond er zijn Italiaanse vrouw, ze kregen acht kinderen. 
Terug in Colombia werd hij docent en later directeur van zijn oude academie. Hij was de stichter van de architectuur faculteit van de Universidad Nacional de Medellín. 

Pedro was niet alleen een verdienstelijk schilder. Veel belangrijke gebouwen, waaronder de school voor mijnbouw, zijn van zijn hand. Aangespoord door zijn vrouw ontwierp hij hun grote woonhuis in het centrum van Medellín, voorbestemd om na zijn dood in 1984 een museum te worden. Er hangen wel 1500 werken van hem.

Pedro Nel Gómez is bekend geworden als muralist en oprichter van de Colombiaanse muralistische beweging, met nationalistische en sociaal-politieke motieven. Na vele jaren van conservatieve overheersing met grote sociaal-economische problemen ontstond er in de jaren 30 van de vorige eeuw een liberale stroming die verandering zocht. Om het publiek daarvan bewust te maken kreeg Pedro de opdracht om de sociale misstanden weer te geven in talloze muurschilderingen op openbare gebouwen.

Het schilderij

El minero muerto (de dode mijnwerker) is onderdeel van een grote muurschildering bestaande uit negen grote fresco’s, gemaakt in 1936 voor de muren van het gemeentehuis van Medellín. Ze zijn een weergave van de historie en van de sociaal-economische misstanden in Colombia in die tijd. Mijnbouw was een belangrijke economische sector waarin velen werk vonden, vaak onder miserabele condities. 

We zien een treurende weduwe met een kaars, gebogen over het dode lichaam van haar man, omgekomen door een ongeval in de mijn. Aan een kant zitten vrienden en ingenieurs, ze bespreken hoe deze tragiek heeft kunnen gebeuren. Aan de andere kant staat een groep mijnwerkers die de pauze gebruiken voor drank en spelen.

Tegenwoordig zijn deze muurschilderingen te zien, achter glas, bij het zeer drukke metrostation Parque Berrío in het hart van Medellín. Overigens is straatkunst vandaag de dag alom aanwezig door heel Colombia. Nog altijd een mooie weergave door kunstenaars van de soms tragische realiteit.

Deze bijdrage is onderdeel van e-pal - editie mei 2023. Alle e-pal-artikelen staan hier