Druk op artsen bij euthanasie onderzocht

De meeste artsen in ons land ervaren druk bij het omgaan met verzoeken om euthanasie of hulp bij zelfdoding. Wetenschappers van het UMC/Vrije Universiteit Amsterdam onderzochten de aard van deze druk zoals die wordt beleefd door huisartsen.

Nederland behoort tot de Europese landen met de breedste acceptatie van euthanasie, waar bovendien pleitbezorgers van ‘de zelfgekozen dood’ zich steeds luider laten horen. Onderzoek laat zien dat het publiek inmiddels een liberalere houding tegenover euthanasie heeft dan de meeste artsen. Tegen die achtergrond, noteren de Amsterdamse onderzoekers, kan het gemakkelijk gebeuren dat artsen die te maken krijgen met een euthanasieverzoek zich onder druk voelen staan. Hoewel artsen vinden dat omgaan met druk tot hun professionele taak behoort, is de impact ervan groot en veel huisartsen zouden deze indringende ervaring dan ook liever uit de weg gaan.

Een in 2014 gehouden enquête onder 455 artsen liet zien dat 70% druk ervoer om in euthanasieverzoeken te bewilligen, 64% vond dat die druk de laatste jaren was toegenomen. Toch is tot nu toe weinig bekend over de aard ervan.

Om daar meer zicht op te krijgen, namen de onderzoekers semigestructureerde diepte-interviews af aan vijftien huisartsen, gericht op actuele casussen waarin zij druk hadden ervaren. Huisartsen krijgen het vaakst te maken met verzoeken om euthanasie. Uit de interviews kwamen zes soorten druk naar voren: emotionele chantage, controle en sturing door anderen, twijfels over nakoming van de criteria, tegendruk van de kant van naasten van de patiënt, tijdsdruk rond doorverwezen patiënten en organisatorische druk.

De onderzoekers concluderen dat de ervaren druk toe te schrijven valt aan de patiënt-arts relatie en/of de relatie tussen arts en naasten van de patiënt, de inherente complexiteit van het besluit al dan niet tot euthanasie over te gaan zelf en de omstandigheden waarin tot dat besluit moet worden gekomen. Om artsen ervoor te behoeden persoonlijke grenzen te overschrijden, moet met al deze bronnen van druk rekening worden gehouden, stellen de onderzoekers.

Niet alleen het publiek zou als het om euthanasie gaat beter moeten worden voorgelicht, daarnaast zouden huisartsen en andere artsen gesteund moeten worden in het herkennen van bronnen van druk en bij het bepalen van eigen persoonlijke waarden en grenzen bij het bewilligen in euthanasieverzoeken. Zij zouden ook goed geïnformeerd moeten worden over hoe en waar zulke steun te verkrijgen.

Over de publicatie

De Boer, M.E. et al (2019). Pressure in dealing with requests for euthanasia or assisted suicide. Experiences of general practitioners. (niet openbaar). J Med Ethics;0:1-5.

Deze bijdrage is onderdeel van e-pal - editie september 2019. Alle e-pal-artikelen staan hier.