Denk zo nodig aan suppletie met pancreasenzymen

Exocriene pancreasinsufficientie (onvoldoende uitscheiding van vet- eiwit- en koolhydraatsplitsende enzymen en van bicarbonaat) leidt tot malabsorptie, met als gevolg verkorte overleving en minder kwaliteit van leven. Symptomen zijn gewichtsverlies, vitaminetekorten en vettige ontlasting. De oorzaken kunnen zijn:

• pancreas tumor
• resectie van het pancreas
• chronische pancreatitis
• cystic fibrosis
• diabetes

Behandeling

De behandeling bestaat uit substitutie met Pancreatine. Dit is een mengsel van pancreasenzymen dat ingenomen moet worden bij de maaltijd. Ze worden niet geresorbeerd en werken, indien gemengd met het voedsel, in de dunne darm. De enzymen zijn verpakt in een zuurresistente capsule die oplost in basisch milieu, dus na passeren van de maag. Indien er ook onvoldoende bicarbonaat door het pancreas wordt geproduceerd kan de inhoud van het duodenum te zuur zijn en is er aan het begin van de dunne darm onvoldoende vrij pancreasenzym. Dan is het nodig er een protonpompremmer bij te geven.

Bijwerkingen kunnen zijn:

• buikpijn
• misselijkheid
• obstipatie
• diarree

Deze enzymen zijn afkomstig uit varkens maar, bij gebrek aan alternatief, toegestaan voor joodse en islamitische gelovigen. Zie voor dosering Farmacotherapeutisch Kompas.

Wetenswaardigheden medicatie

• Deze enzymen moeten bij elke maaltijd en vrijwel elk tussendoortje worden genomen, liefst na de eerste happen, bij langdurige maaltijden na een half uur weer een capsule.
• Niet kauwen op de capsule. Dat geeft mondslijmvlies-irritatie.
• Irritatie van de anus wijst op onvoldoende vrijkomen uit de capsule direct na maagpassage. Ook dan kan een protonpompremmer helpen.
• Na vergeten in te nemen heeft het geen zin dit na de maaltijd alsnog te doen; de enzymen zijn dan niet met het voedsel gemengd.
• Let op verschijnselen van diabetes mellitus. Immers door betere absorptie van koolhydraten kan deze ziekte manifest worden.
• Als de capsules te groot zijn om te slikken, mogen ze open gemaakt worden. Doe de korrels dan in zuur onverwarmd voedsel zoals yoghurt en laat niet te lang staan.

Commentaar

In de palliatieve zorg draagt ook dit middel bij aan de kwaliteit van leven. De kunst voor zowel voorschrijver als patiënt is eraan te denken.

Naar de publicatie

Wilcock, A., et al (2020) Therapeutic review: Pancreatic enzymes. J Pain Symptom Manage 59;944-947