Communicatie tijdens palliatieve terminale fase in IJsland

Hoewel in principes goede palliatieve zorg een levenseinde in huiselijke omgeving met zorgvuldige begeleiding nastreeft, is dit niet altijd mogelijk. In IJsland overlijden palliatieve patiënten helaas vaak bij acute opnames in ziekenhuis of verpleeghuis. Het IJslandse onderzoek Communication is more than just a conversation : Family members’ satisfaction  with end–of-life care bekijkt de ervaringen van naasten en communicatie factoren hierbij.

Methode

Naasten van overleden palliatieve patiënten in ziekenhuizen en in één verpleeghuis werden geïnterviewd. In persoonlijke semigestructureerde gesprekken werd gesproken over de communicatie in de laatste levensfase. Analyse van deze interviews uitgevoerd door de twee auteurs.

Resultaten

27 van de 76 gevraagde familie leden wilden participeren maar slechts twintig interviews werden gedaan. Belangrijke communicatiefactoren waren:

• een relatie met de zorgmedewerker op momenten van onzekerheid over het ziekteverloop
• bekendheid met de verblijfsafdeling van de patiënt
• warme en betrokken zorg en gesprek

Negatieve factoren waren:

• onvoldoende communicatie
• disrespect
• moeten wachten in openbare spoedeisende hulp ruimten
• niet tijdige en voortgaande informatie
• ontoegankelijkheid van artsen voor een gesprek

Niet communicatie gebonden belangrijke factoren waren:

• een beschikbare familieruimte
• gelegenheid tot afscheid nemen
• respectvolle benadering na het overlijden

De nazorg door geestelijken was voldoende.

Discussie

De auteurs geven aan dat het belang van de persoonlijk relatie gedurende de hele laatste palliatieve fase groot is, zoals ook uit andere studies blijkt. Het kleine aantal interviews zou voldoende zijn voor dit soort onderzoek.

Conclusie

De zorgverlener moeten zich bewust zijn van juiste timing, tijdige en continue persoonlijke informatie in het beloop van stervensbegeleiding. Van belang is ook de organisatie van zorg en inrichting van de zorglocatie.

Commentaar

De titel van dit onderzoek belooft veel, maar levert weinig nieuws. De validiteit en methode van het onderzoek zijn niet goed te beoordelen. De boodschap blijft: elke communicatie in de palliatieve fase heeft voor patiënt en naasten een veel persoonlijkere impact dan wij beseffen.

Over de publicatie

Jöhannesdöttir, S., Hjörleifsdóttir, E., (2018) Communication is more than just a conversation: Family members’ satisfaction with end–of-life care. (niet openbaar). Int J Palliat Nurs;24:483-49

Deze bijdrage is onderdeel van e-pal - editie mei 2019. U vindt alle bijdragen e-pal hier.