Amper verbetering in overleving bij uitgezaaide kanker
Jaarlijks krijgen 38.000 mensen in Nederland te horen dat zij uitgezaaide kanker hebben. Bij een op de vijf kankerpatiënten, 21.000 patiënten per jaar, is de kanker bij de diagnose al uitgezaaid. De helft van deze patiënten leeft zes maanden of korter na de diagnose. Dat is maar één maand langer vergeleken met 10 jaar geleden, dat blijkt uit het rapport ‘Uitgezaaide kanker in beeld’ dat IKNL vandaag uitbrengt. Vooraf is vaak niet duidelijk of een behandeling zal aanslaan. Daarom is het belangrijk om ook bij een curatieve behandeling al te spreken over wensen rondom de zorg in de laatste levensfase. Door te bespreken wat belangrijk is voor de patiënt kan de zorg en behandeling daar op aangepast worden.
Overleving amper verbeterd
De grootste groep patiënten met uitgezaaide kanker heeft longkanker en bij de overleving van deze groep is slechts weinig verbeterd. Bij uitgezaaide slokdarmkanker en blaaskanker is de overleving helemaal niet verbeterd. Het vooruitzicht is wel verbeterd voor de groep patiënten met uitgezaaide prostaatkanker, borstkanker of melanoom. De behandelmogelijkheden verschillen enorm per tumorsoort en type uitzaaiingen.
Nieuwe behandelingen
Innovatieve behandelingen maken voor sommige patiënten een groot verschil. Daarom is het belangrijk dat de behandeling van de patiënt wordt besproken met experts op het gebied van het specifieke type uitzaaiing, zoals uitzaaiing in de lever bij darmkanker of uitzaaiing in de botten bij borstkanker. Hiervoor is het nodig om in een multidisciplinair overleg een medisch specialist met die specifieke expertise te betrekken, vaak uit een ander ziekenhuis.
Kwaliteit van leven
Patiënten met uitgezaaide prostaatkanker of borstkanker kunnen soms nog vele jaren een goede kwaliteit van leven ervaren. Maar vooraf is niet zeker te zeggen of een behandeling aanslaat. En behandelingen hebben vaak veel bijwerkingen als vermoeidheid, benauwdheid, vergeetachtigheid en pijn. Daarom is meer aandacht nodig voor kwaliteit van leven, zowel wat betreft het lichamelijke en emotionele welzijn, als de sociale omgeving en de zingeving voor de patiënt.
In gesprek
Door te vragen wat de patiënt belangrijk vindt kan de zorgverlener samen met de patiënt bepalen hoe lang hij/zij doorbehandeld wil worden en tegen welke prijs. Voor patiënten met uitgezaaide kanker kan leven en dood dicht bij elkaar liggen. Er is soms een kans op genezing en soms een mogelijkheid om met (innovatieve) behandeling nog vele jaren te leven. Maar als een behandeling niet aanslaat kan het ook snel aflopen. Als artsen en verpleegkundigen samen met de patiënt vooruit denken, lukt het vaker om de patiënt in de laatste levensfase thuis te verzorgen en om te zorgen dat de patiënt minder klachten zoals benauwdheid en pijn ervaart.
Vroegtijdige inzet van palliatieve zorg
De diagnose uitgezaaide kanker heeft een grote impact op de kwaliteit van leven van zowel patiënten als hun naasten. Dit uit zich in een lager lichamelijk functioneren, beperkingen in het dagelijks leven en het sociaal functioneren. Veel behandelingen voor patiënten met uitgezaaide kanker zijn gericht op verbetering of behoud van kwaliteit van leven, waarbij een verschuiving plaatsvindt van ziektegericht naar symptoomgericht handelen. Omdat het ziektebeloop bij uitgezaaide kanker soms moeilijk te voorspellen is, is een tweesporenbeleid nodig. Naast ziektegerichte behandeling, moet er altijd aandacht zijn voor de vier dimensies van kwaliteit van leven. Het vroeg inzetten van gespecialiseerde palliatieve zorg leidt tot een betere kwaliteit van leven. Als de zorg vooraf tijdig is besproken en geregeld (proactieve zorgplanning) hebben patiënten minder last van klachten en ontvangen zij vaker passende zorg in de laatste maanden van hun leven. Ook sterven patiënten vaker op de plaats van voorkeur. Afstemming met de huisarts als regiehouder in de thuissituatie is hiervoor in elke fase van de behandeling van belang. Schakel tijdig de expertise in van het multidisciplinaire team palliatieve zorg, om in afstemming met de huisarts te zorgen dat klachten zoals benauwdheid en pijn in de laatste maanden en weken goed behandeld worden.
Rapport
Het rapport ‘Uitgezaaide kanker in beeld’ kwam tot stand in samenwerking met de Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties en KWF kankerbestrijding. De lancering van het rapport is vanaf 18.30 live te volgen via het IKNL YouTube kanaal.
- Rapport ‘Uitgezaaide kanker in beeld’
- Bekijk ook de interactieve infographic over de locatie van uitzaaiing per tumorsoort
Ben je zelf patiënt of naaste van een patiënt?
Als je gehoord hebt dat je uitgezaaide kanker hebt, kun je vaak rekenen op palliatieve zorg. Dat is zorg voor jou en jouw naasten. Palliatieve zorg heeft als doel: zorgen dat jouw leven zo goed en prettig mogelijk blijft. Overpalliatievezorg.nl helpt je met informatie, ervaringen van anderen en links naar organisaties die kunnen helpen.