Peper voor de PaTz

Doelen van PaTz zijn TIJDIGe, DESKUNDIGe palliatieve zorg voor de patiënt en naasten thuis, in goede SAMENwerking tussen betrokken zorgverleners. Regelmatig werd door PaTz deelnemers of bij inspiratiebijeenkomsten gevraagd of er voorbeeld-materialen zijn die verdieping kunnen geven aan de PaTz bijeenkomsten, zodat deze efficienter en effectiever worden. Om aan deze vragen tegemoet te komen is dit document gemaakt. 
Het doel is het aanreiken van inspiratie-materialen voor PaTz bijeenkomsten. Door de materialen te gebruiken, kunnen de doelen van PaTz beter bereikt worden. Daarmee draagt het bij aan goede palliatieve zorg voor de patiënt en naasten én vormt het een hulpmiddel voor het vertalen van het kwaliteitskader palliatieve zorg naar de praktijk in de eerste lijn. De Peper voor de PaTz volgt daarom de opbouw van het kwaliteitskader.

Pepers.jpgHoe is dit document opgebouwd?
Peper voor de PaTz bevat 5 kolommen, met daarin linkjes naar materialen online:

  1. De basisbeginselen van PaTz en palliatieve zorg, grotendeels aan de hand van de domeinen van het kwaliteitskader.
  2. Vragen uit de praktijk die in de PaTz bijeenkomst aan de orde kunnen komen of die je kunt inbrengen.
  3. Hulpmiddelen om de zorg voor patiënten te verbeteren (bijvoorbeeld markeringsinstrumenten of meetinstrumenten).
  4. Werkvormen o.a. voor een interactieve themabespreking tijdens de PaTz bijeenkomst.
  5. Achtergrondinformatie (websites, artikelen) voor meer verdieping bij o.a. een themabespreking in PaTz bijeenkomst.

Hoe gebruik je dit document?
Het is goed als de inhoudelijk deskundige (consulent) en voorzitter van de PaTz groep goed weten wat er zoal in Peper voor PaTz vinden is, maar alle PaTz deelnemers kunnen ‘grasduinen’. Bedenk en bespreek in de PaTz groep welk aspect van de palliatieve zorg jullie willen verbeteren, bijvoorbeeld naar aanleiding van een specifieke casus of situatie die is ingebracht, of door naar de vragen in de 2e kolom te kijken. Spreek af wie in de PaTz groep voor de volgende bijeenkomst de vraag behandeld, bijvoorbeeld aan de hand van de werkvorm in de 4e kolom. Gebruik wat aangereikt wordt ter inspiratie en pas aan waar gewenst, zodat het aansluit bij de wensen en behoeften van jouw PaTz groep deelnemers. Succes!

Zoek: 

Kwaliteitskader PZ Vragen uit de praktijk Hulpmiddelen Werkvormen Achtergrondinformatie
Hulpmiddelen PaTz bijeenkomsten Hoe zorg je ervoor dat PaTz bijeenkomsten goed lopen?   Afspraken die bijdragen aan goed lopende PaTz bijeenkomsten  
Hulpmiddelen PaTz bijeenkomsten Wie doet wat voor de PaTz groep?   Wie doet wat in de PaTz groep?  
Hulpmiddelen PaTz bijeenkomsten Wat verwachten PaTz groepsleden van de consulent?   Verwachtingen over de consulent  
Hulpmiddelen PaTz bijeenkomsten Hoe kan je een casus gestructureerd bespreken?

Anticiperen in alle dimensies m.b.v. probleemkwadranten

Palliatief redeneren

   
Hulpmiddelen PaTz bijeenkomsten Welke intervisiemethode kun je gebruiken?  

Roddelmethode

Incidentmethode

 
Hulpmiddelen PaTz bijeenkomsten Hoe kan je het functioneren van je PaTz groep evalueren?   Evaluatie PaTz groep  
Hulpmiddelen PaTz bijeenkomsten Hoe krijg je accreditatie-punten voor PaTz deelname?    

Aanwezigheidsverklaring verpleegkundige

Informatie accreditatie voor PaTz deelname

Domein 1: Kernwaarden en principes Wat is palliatieve zorg volgens jou?   Wat is palliatieve zorg volgens jou?  
Symptomen, syndromen, dimensies Wat is ‘kwaliteit van leven’?   Wat is kwaliteit van leven?

Informatie over Kwaliteit van leven op website volksgezondheidenzorg.nl

Website instituut voor positieve gezondheid

Symptomen, syndromen, dimensies Welke fasen zijn er in de palliatieve zorg te onderscheiden?   Welke fasen zijn er in de palliatieve zorg te onderscheiden? Infographic palliatief/ terminaal
Symptomen, syndromen, dimensies Hoe kan ik met een spel meer over palliatieve zorg leren?   Leen een palliatief Triviantspel!  
Persoonlijke balans Hoe blijf ik in balans? Hoe laad ik mezelf weer op?  

Hoe blijf ik in balans? Bespreek 3(+2) vragen in de PaTz groep

Hoe blijf ik in balans: reflectie/bespreekvragen

Palliaweb over persoonlijke balans
Persoonlijke balans Bespreken en leren
van successen
  Hoe kan ik leren van successen?  
Domein 2: Structuur en
proces
Wat heeft vroeg identificatie voor zin?   Wat heeft vroeg identificatie voor
zin?
 
Markering Hoe kan ik palliatieve patiënten vroeg identificeren?

Herkenning in de dagelijkse praktijk, met bureaulijstje

Surprise question

Poster SQ bij COPD

Poster SQ bij Parkinson

Poster SQ bij dementie

Poster SQ bij hartfalen

Dubbele Surprise Question

SPICT

ICPC codes en SPICT

Stap voor stap identificeren

Hoe gaan wij palliatieve patiënten identificeren?

Palliaweb over markering

Palliaweb over hulpmiddelen voor markering en proactieve zorgplanning in de eerste lijn
Markering Hoe herken ik hartfalen patiënten met palliatieve zorgbehoeften?

I-HARP met instructie

Poster SQ bij hartfalen

Herkennen met I-HARP  
Markering Hoe kan tijdig identificeren in de PaTz groep bevorderd worden?   Tips om tijdig identificeren in de PaTz groep te bevorderen  
Markering Hoe houd ik zicht op mijn palliatieve patiënten?
 

PaTz register in Excel: het zorgregister+

PaTz portal

 

Meerwaarde van een palliatief zorgregister: Het sentimelc onderzoek

Gezamenlijke besluitvorming Hoe pak ik dat aan, gedeelde besluitvorming? 4 stappen met voorbeeldzinnen   Palliaweb over gezamenlijke besluitvorming
Proactieve zorgplanning Wat is proactieve zorgplanning?    

Palliaweb over proactieve zorgplanning

Artikel in H&W over de internationale definitie van ACP

KNMG site over praten over het levenseinde

Proactieve zorgplanning Hoe kan ik proactieve zorgplanning (ACP) in de eerste lijn aanpakken?
 
hulpmiddelen proactieve zorgplanning eerste lijn   Palliaweb over proactieve zorgplanning
Proactieve zorgplanning Hoe is het ziekteverloop bij kanker, orgaanfalen en bij kwetsbaarheid/dementie?
 
    Illness trajectories
Proactieve zorgplanning Wat gebeurt er tijdens het ziektebeloop in de 4 verschillende dimensies?
 
Ziektebeloop in verschillende dimensies   Artikel Scott Murray
Proactieve zorgplanning Hoe kan ik op gestructureerde manier anticiperende zorg bieden?

Anticiperen in alle dimensies m.b.v. probleemkwadranten

   
Proactieve zorgplanning Wanneer opnieuw proactief denken? Scharniermomenten    
Proactieve zorgplanning Hoe houd ik een behandelwensengesprek / gesprek over proactieve zorgplanning VISIE gesprekskaart proactieve zorgplanning   Richtlijn proactieve zorgplanning in de palliatieve fase
Proactieve zorgplanning Hoe kan ik proactieve zorgplanning (PZP) in de PaTz groep bevorderen?      
Proactieve zorgplanning Proactieve zorgplanning bij een verstandelijke beperking, hoe doe ik dat? Informatiekaarten begrijpelijke uitleg over palliatieve zorg van Pharos Proactieve zorgplanning bij mensen met een verstandelijke beperking Website met informatie over ACP bij mensen met een verstandelijke beperking
Proactieve zorgplanning Hoe kan ik behandelwensen en - grenzen vastleggen om over te dragen? Formulier voor het vastleggen van behandelwensen en behandelgrenzen    
Proactieve zorgplanning Hoe kan ik meerdere patiënten tegelijk informeren over PZ en behandelafspraken?   Tips om PZP in de PaTz groep te bevorderen Informatie over ZonMW project 'in gesprek met de burger'
Proactieve zorgplanning Hoe kan ik in de PaTz groep de dood bespreekbaar maken?  

Dood bespreekbaar maken met 'happertje'

In gesprek met 'doorvraagkaartjes'

 
Proactieve zorgplanning Waarom is het goed om over de dood te praten?   Wat zijn goede redenen om over de dood te praten?  
Proactieve zorgplanning Hoe kan ik met mijn patiënt in gesprek komen over het naderend levenseinde? Praten m.b.v. 'lied van je leven'    
Proactieve zorgplanning Hoe kan ik anticiperen bij uitgezaaide kanker?

Interactieve infographic metastatering

Symptomen bij een uitzaaiing naar een specifieke locatie

Hoe kan ik anticiperen bij uitgezaaide kanker? Rapport uitgezaaide kanker in beeld
Proactieve zorgplanning Hoe kan ik beter inspelen op verschillende ‘sterfstijlen’ van
patiënten?

Welk type ben jij qua levenseinde?

Video proactieve type

Video onbevangene type

Video sociale type

Video vertouwende type

Video rationele type

Afstemmen op de verschillende sterfstijlen Website Stichting STEM
Individueel zorgplan      

Palliaweb over ontwikkelingen rond het individueel zorgplan

Interdisciplinaire zorg Met wie kan ik samenwerken?  

Lege infographic over samenwerking PZ

Ingevulde Infographic over samenwerking PZ

 
Interdisciplinaire zorg Hoe werken wijkverpleging en huisarts samen?   Bespreekvragen over samenwerking HA-WVP Patiëntenfolder continuïteitsbezoek gespecialiseerd verpleegkundige
Interdisciplinaire zorg

Welke knelpunten ervaren wij in de samenwerking?

 

Zonder oordeel bespreken van knelpunten

 
Interdisciplinaire zorg

Hoe werken huisarts, wijkverpleging en technisch team samen? Hoe schrijf ik een uitvoeringsverzoek?

  Samenwerking met het technisch thuisteam rond de inzet van pompen. Over uitvoeringsverzoeken en meer.  
Interdisciplinaire zorg Hoe betrek ik wijkverpleegkundigen
bij de PaTz groep?
  Gelijkwaardige inbreng in de PaTz bijeenkomst  
Interdisciplinaire zorg

Gasten/ andere hulpverleners in de PaTz groep

    Adviezen over gasten in de PaTz groep
Mantelzorg Waarom doen naasten wat ze doen? 
Wat betekent het om een naaste te zijn van iemand met een levensbedreigende aandoening?
 

Waarom doen ‘naasten’ wat ze doen? Wat betekent dit voor onze begeleiding van de ‘naasten’?

Informatie over het onderzoek ‘naasten’ van Maaike Haan vind je op https://palliaweb.nl/onderwijsmaterialen/naasten

Mantelzorg Hoe steun ik naasten/mantelzorgers?   Hoe steun ik mantelzorgers nu?

Palliaweb over mantelzorgondersteuning, incl. materiaal om aan mantelzorgers te geven

Website mantelzorg.nl

Website van 'Oog voor naasten' project

Het SOFA model
Mantelzorg Houdt de mantelzorger het nog vol?

Vragenlijst Ervaren Druk door Informele Zorg (EDIZ) Draaglast en - kracht mantelzorgers

   
Mantelzorg Hoe schakel ik een vrijwilliger van de
vrijwillige palliatieve thuiszorg (VPTZ) in?
VPTZ: Vrijwilliger inschakelen
Hoe verwijs ik naar een vrijwilliger?
Samenwerking vrijwilligers
Voorbeeld samenwerkingsafspraken 
 
Coordinatie en continuïteit Hoe realiseer ik continuïteit in de eerste lijn (met name HA-wijkverpleging)?   Bespreekvragen over samenwerking HA-WVP  
Coordinatie en continuïteit Hoe realiseer ik een continuïteit dag-ANW? Voorbeeld voor overdrachtsformulier naar huisartsenpost Bespreekvragen continuïteit dag-ANW  
Coordinatie en continuïteit Hoe realiseer ik continuïteit in eerste en tweede lijn?   Bespreekvragen continuïteit eerste-tweede lijn  
Coordinatie en continuïteit Hoe kan ik op systematische wijze een palliatieve patiënt overdragen? SBARR-Pallzorg    
Netwerk Waar vind ik de sociale kaart m.b.t. palliatieve zorg?

De palliatieve zorgzoeker

PalliArts

   
Netwerk Hoe werken organisaties in mijn regio samen m.b.t. palliatieve zorg?     Palliaweb over netwerken palliatieve zorg
Netwerk Wie helpt mij bij de begeleiding van een ernstig ziek kind?   PZ kind of jongere: wie kan jou als huisarts/wijkverpleegkundige helpen?

Informatie over regionale netwerken kinderpalliatieve zorg

Ervaringsverhalen van ouders

Netwerk Welke apps kan ik aan
mantelzorgers adviseren?
Overzicht van gratis apps voor mantelzorgers    
Deskundigheid Bij wie kan ik advies inwinnen over een complexe palliatieve casus?

Landelijk telefoonnummer consultatieteam PZ:
088 – 60 51 444
(alleen gesprekskosten)

 

Palliaweb over consultatie

FAQ over landelijk consultatienummer
Deskundigheid Waar kan ik de richtljinen palliatieve zorg vinden?

Pallialine, richtlijnen palliatieve zorg

Palliarts app

FMS: Richtlijnendatabase
   
Deskundigheid Kan ik, bv bij de start van mijn PaTz groep, een soort 0-meting doen van de PZ die ik bied?     Palliaweb over de zelfevaluatie PZ voor huisartsen
Deskundigheid Hoe voer ik een goed gesprek met een
patiënt in de palliatieve fase?

AAA Checklist

Leidse Gesprekhulp Palliatieve Zorg

Zelfmanagement-web

 

Meer informatie over de AAA checklist

Handleiding voor gebruik Leidse Gesprekshulp Palliatieve zorg

Informatie over zelfmanagement- web
Deskundigheid Hoe kan ik symptomen gestrucureerd behandelen? Palliatief redeneren   Informatie over palliatief redeneren bij verschillende symptomen
Deskundigheid Hoe pas ik medicatie aan in de laatste levensfsae?   Bespreekvragen medicatie in
palliatieve fase
 
Deskundigheid Welke medicatie kan ik in acute palliatieve situaties geven? NHG Spoedkaart Medicatie Acute Palliatieve Situaties    
Deskundigheid Wie helpt mij goede palliatieve zorg aan kinderen te bieden?   Bespreken van
palliatieve zorg aan kinderen
Website van het Kenniscentrum Kinderpalliatieve zorg
Deskundigheid Wat kan ik betekenen voor patiënten die langer leven met kanker?   Langer leven met kanker  
Deskundigheid Hoe leer ik van overleden patiënten? After death analysis (ADA) After death analysis PaTz Vragen voor nabespreking overlijden  
Kwaliteit en onderzoek Wat is de meerwaarde van PaTZ?     Onderzoek over PaTz en PaTz monitor
Fysieke dimensie

Hoe inventariseer ik welke klachten mijn patiënt heeft?

Lastmeter

Digitaal invulbare Lastmeter

Utrecht Symptoom Dagboek

  Lastmeter in het Turks
Fysieke dimensie Hoe meet ik de fysieke conditie van mijn patiënt?

Karnofsky Performance Status Palliative Performance Scale en wat zegt de PPS over overleving?

   
Fysieke dimensie Hoe breng ik pijn in kaart?

Pijnanamnese

Meetinstrumenten voor pijn voor specifieke doelgroepen

  Handleiding pijnanamnese
Fysieke dimensie Seks in de palliatieve fase…moet/ wil/ kan ik dat bespreekbaar maken? Patiënten informatie over problemen met seks en intimiteit   Themaboekje wat als je meer intimiteit wenst
Specifieke ziektebeelden Hoe behandel ik terminaal hartfalen?   Casuïstiek- kaartjes over behandeling vergevorderd hartfalen
 
Symptomen vergevorderd COPD, Hartfalen, nierfalen
Specifieke ziektebeelden Hoe kan ik goede palliatieve zorg bij COPD bieden?    

Toolbox passende palliatieve zorg bij COPD, van Compassion project

Symptomen vergevorderd COPD, Hartfalen,nierfalen
Specifieke ziektebeelden Hoe kan ik goede palliatieve zorg bij dementie geven?    

Zorg voor Beter: laatste levensfase bij dementie

Specifieke ziektebeelden Hoe kan ik goede palliatieve zorg bij COVID-19 bieden?    

Routekaart voor informatie over palliatieve zorg bij COVID-19

Palliaweb over Corona in de thuissituatie
Psychische dimensie Hoe ga ik om met een ontkennende patiënt?   Omgaan met een ontkennende patiënt  
Psychische dimensie Hoe ga ik om met psychiatrie bij palliatieve patiënten?   Discussiekaartjes over PZ & psychiatrie  
Psychische dimensie Hoe monitor ik een delier? Delier Observatie Schaal   Palliaweb over delier
Psychische dimensie Wat vertel ik patiënt en naasten over een delier? Patiënteninformatie over delier in de palliatieve fase    
Psychische dimensie Hoe verken ik de somberheid/depressie van een oudere? Geriatric Depression Scale 15    
Sociale dimensie Hoe kan ik volwassen kinderen betrekken bij
de palliatieve zorg?
Betrekken volwassen kinderen    
Sociale dimensie Hoe kunnen (klein)kinderen betrokken worden bij hun zieke (groot)ouder?    

www.kankerspoken.nl

Kanker.nl over begeleiden kinderen als genezing niet meer mogelijk is
Sociale dimensie Wie zijn er actief in
het sociale domein in mijn gemeente?
Zorgzoeker sociaal domein (www.socalekaartnederland.nl)    
Spirituele dimensie Hoe inventariseer ik welke klachten mijn patiënt heeft (incl. spirituele dimensie)? USD-4D   folder over hoe je zingevingsvragen kunt signaleren en hoe je een gesprek over zingeving kunt voeren.
Spirituele dimensie Hoe bespreek ik spiritualiteit?

Zakkaartje zingeving

Eenvoudige vragen voor een gesprek over spiritualiteit

Het Diamant model van Carlo Leget

Casuïstiek om spiritualiteit te bespreken in de PaTz groep

Video diamantmodel voor gesprekken over zingeving

Filmpje waarin Jannie Oskam (schrijfster van ‘Tussenland’) vertelt hoe een geestelijk verzorger haar steunde.
Spirituele dimensie Hoe kan ik over de toekomst praten zonder hoop weg te nemen?   In gesprek over hoop Deel van ZonMW site over hoop
Spirituele dimensie Wat doet en waar vind ik een geestelijk verzorger?    

Website geestelijkeverzorging.nl

Website patiënten informatie over geestelijk verzorger thuis

Informatie over (vergoeding van) geestelijk verzorger thuis

Palliaweb- veelgestelde vragen rondom geestelijke verzorging in de eerste lijn

Spirituele dimensie Wat kan een geestelijk verzorger betekenen voor PaTz groep?    

PaTz-groepen en Geestelijk Verzorger

Info over 'luisterspreekuur' in PaTz groepen Gespreksmodel over samenwerking met geestelijk verzorger
Spirituele dimensie Hoe kan ik zingeving in de huisartsenpraktijk
vorm geven?
  Zingeving in de huisartsenpraktijk  
Stervensfase Welke symptomen hebben patiënten met kanker in de
palliatieve en de terminale fase?
    Symptomen bij patiënten met kanker in palliatieve fase en in de laatste 1-2 weken
Stervensfase Hoe kunnen we goede zorg bieden in de stervensfase?

 

   
Stervensfase Hoe zorg ik ervoor dat
medicatie al in huis is?

 

  Palliaweb over de palliatieve kit
Stervensfase Hoe verloopt de stervensfase?

IKNL folder Stervensfase

Thuisarts over sterven

Hoe herken jij de stervensfase? Pallialine richtlijn stervensfase
Stervensfase Wat vertel ik patiënt en naasten over de
stervensfase?
Infographic voor mensen die gaan sterven en hun naasten  

Palliaweb over zorgpad stervensfase

Zorgpad stervensfase, thuiszorgversie
Verlies en rouw Hoe kan ik een ouder die jonge kinderen nalaat helpen een blijvende herinnering
te maken?
    Site van Stichting Komma, die interview met ouder op video vastlegt
Verlies en rouw Hoe zorg ik voor de nabestaande(n)?   Bespreekvragen nabestaandenzorg Website: 'Oog voor naasten' project
Verlies en rouw Welke factoren kunnen rouw en verliesverwerking beïnvloeden?   Bespreekplaat factoren bij rouw

Korte samenvatting van theorieën over rouw

Materiaal over rouw op Palliaweb

Verlies en rouw Hoe herken ik gecompliceerde rouw? Vragenlijst mogelijk gecompliceerd rouw   De vragenlijst bestaat uit 29 vragen op een 5- puntsschaal (0 = nooit tot 4 = altijd). Bij een score > 39 is er sprake van gecompliceerde
rouw, bij > 87 van ernstig gecompliceerde rouw.
Cultuur ‘Ik heb geen vooroordelen’…of
toch?
  Praatplaten over vooroordelen  
Cultuur Waarover dringen Turkse en Marokkaanse families soms aan zo lang door te behandelen?   Herken je eigen opvattingen en die van Turkse en Marokkaanse families?  
Cultuur Wat zijn aandachtspunten bij allochtone palliatieve patiënten?   filmpjes over palliatieve zorg aan niet Westerse migranten

Deel over palliatieve zorg op website Pharos

Deel over palliatieve zorg op website huisarts- migrant.nl

Brochure over levenseindebeslissingen bij moslim patiënten, Catharina ZH Eindhoven

Gratis E-learning over palliatieve zorg bij migranten

Cultuur Hoe leg ik in simpele woorden palliatieve zorg uit?

Informatiekaarten om begrijpelijke uitleg te geven over palliatieve zorg van Pharos

   
Ethisch en juridisch Hoe kan ik in beperkte tijd een ethisch dilemma bespreken?

CURA ondersteuning bij moreel lastige situaties in de zorg

CURA Handleiding

CURA in PaTz gebruiken

Ebook over toepassen CURA

Artikel NTvG over CURA in PaTz

Ethisch en juridisch Hoe vind ik een SCEN arts?     KNMG site over SCEN
Ethisch en juridisch Wie kan mij ondersteunen bij (vragen over) euthanasie?     Website van het expertisecentrum euthanasie
Ethisch en juridisch Hoe sta ik tegenover euthanasie bij dementie?  

Wat is jouw standpunt over euthanasie bij dementie?

 
Effectieve communicatie Snapt de patiënt mij nou? Hoe kan ik zo effectief mogelijk communiceren?    

Informatie over de terugvraagmethode van Pharos

Palliaweb over effectieve communicatie
Contact
Neem voor vragen contact met ons op