Anamnese

• medische voorgeschiedenis, eerdere ervaring of periode met misselijkheid en/of braken, (verandering van) medicatie (inclusief medische zelfzorghulpmiddelen), recente chemo- of radiotherapie
• aanwezigheid, duur, beloop en ernst van misselijkheid
• aanwezigheid, frequentie, duur, beloop en ernst van het kokhalzen en/of braken; hoeveelheid braaksel; aspect en geur; aanwezigheid van voedselresten en/of bloed in het braaksel; relatie tot de maaltijden en de aard van de voeding
• relatie tussen misselijkheid en braken; afname van misselijkheid na braken
• uitlokkende factoren (maaltijden, soort voeding, houding of beweging, bepaalde geur of omgeving)
• effectieve inname van voeding en vocht, gewichtsbeloop
• gebruik van anti-emetica en het effect daarvan
• bijkomende klachten zoals: anorexie, slik- of passageklachten, snelle verzadiging, boeren, zuurbranden, regurgitatie, buikpijn of -krampen, opgezette buik, rommelingen in de buik, flatulentie, obstipatie of diarree, dorst, polyurie, pijn (anders dan buik- of hoofdpijn), hoesten, hik, duizeligheid, gehoorsklachten, neurologische klachten, kortademigheid
• angst, spanning, somberheid, en de invloed daarvan op de klachten

De anamnese kan belangrijke informatie opleveren over de oorzaak van de misselijkheid en/of het braken:

• snelle verzadiging, kleine hoeveelheden braken met een wisselende mate van misselijkheid kunnen wijzen op een gastroparese.
• heftig braken met voedselresten direct na de maaltijden, met als gevolg snelle dehydratie, wijst op obstructie van pylorus of duodenum.
• kleine hoeveelheden braken zonder tekenen van maagretentie past bij een opvulling van de maagholte door tumor of bij externe compressie.
• braken in combinatie met toename van de buikomvang en kortademigheid kan wijzen op ascites.
• houdingsafhankelijke misselijkheid en/of braken kunnen optreden bij stase van vocht in de maag, infiltratie van het mesenterium/peritoneum of bij overprikkelbaarheid van het vestibulaire apparaat (bij neuritis vestibularis; als zeldzame bijwerking van opioïden of ten gevolge van tumor in binnen- of middenoor).
• (ochtend)braken (vaak zonder misselijkheid; soms explosief) gecombineerd met hoofdpijn en/of neurologische uitval wijst op intracraniële drukverhoging bij bijvoorbeeld hersentumor of hersenmetastasen, leptomeningeale metastasen of hersenbloeding.
• braken in combinatie met dorst, polyurie, obstipatie, sufheid en/of verwardheid kan wijzen op hypercalciëmie of andere elektrolytstoornissen.
• misselijkheid en/of braken gerelateerd aan een bepaalde waarneming of associatie wijzen op een psychogene oorzaak.

Het verdient aanbeveling om (zolang als de misselijkheid en/of het braken niet onder controle is) de patiënt 1-2 dd zijn misselijkheid en/of braken te laten weergeven, bijvoorbeeld met een score op een schaal van 0 tot 10, waarbij 0 aangeeft de afwezigheid van misselijkheid of braken en 10 de voortdurende aanwezigheid van ondraaglijke misselijkheid of braken. Hierbij kan gebruik gemaakt worden van symptoomscores voor misselijkheid en braken of het Utrecht Symptoom Dagboek.