Levomepromazine

Behandeling met levomepromazine p.o. (eventueel buccaal of s.c.) wordt geadviseerd bij patiënten in de palliatieve fase met misselijkheid en/of braken die onvoldoende reageren op andere anti-emetica.

Inleiding

Levomepromazine is een fenothiazinederivaat met antidopaminerge, antiserotonerge, anticholinerge en antihistaminische werking [Dietz 2013]. Het kan oraal, subcutaan of intraveneus worden toegediend. Sedatie is de belangrijkste bijwerking. In Nederland is het niet geregistreerd voor de behandeling van misselijkheid en braken.
In het onderstaande wordt de rol van levomepromazine bij preventie en behandeling van misselijkheid en braken ten gevolge van chemotherapie buiten beschouwing gelaten.

Literatuurbespreking

Bij het literatuuronderzoek werden twee ongecontroleerde studies [ Eisenchlas 2005, Kennett 2005] gevonden alsmede twee systematische reviews [Davis 2010, Dietz 2013].

Eisenchlas beschreef een prospectieve open-label studie bij 70 patiënten met een vergevorderd stadium van kanker die last hadden van ernstige misselijkheid en/of braken (numeric rating scale (NRS) >7 op een schaal van 0-10). Alle patiënten waren eerder behandeld met andere anti-emetica (vooral metoclopramide, haloperidol en dexamethason). De mediane dosering levomepromazine was 1dd 6.25 mg (range 3-25) als subcutane bolus. Bij 86% van de patiënten nam na 48 uur de NRS voor misselijkheid met >6 punten af; bij 92% van de patiënten die braakten verdween het braken geheel. Bij alle elf patiënten die een maaghevel hadden vanwege braken kon de maaghevel worden verwijderd. De mediane sedatiescore was 2; negen patiënten (13%) hadden een sedatiescore van >3 [Eisenchlas 2005].

Kennet verrichte een prospectieve open-label studie bij 65 patiënten (waarvan 53 evaluabel na 2 dagen en 34 na 5 dagen) met een vergevorderd stadium van kanker met een score voor misselijkheid of braken van >1 op een schaal van 0-3. 57/65 patiënten waren eerder behandeld met één of meer anti-emetica (met name metoclopramide en cyclizine). De meeste patiënten kregen 1dd 12,5 mg p.o. of 6,25 mg/24 uur als continue subcutane infusie. Na twee en na vijf dagen hadden 26% resp. 35% een complete remissie (volledig verdwijnen van misselijkheid en/of braken) en 36% resp. 23% een partiële remissie (afname van scores van misselijkheid en/of braken) [Kennett 2005].

Beide reviews concludeerden dat, gebaseerd op niet-vergelijkend prospectief onderzoek, levomepromazine beschouwd kan worden als een effectief anti-emeticum [Davis 2010, Dietz 2013] .

Er zijn aanwijzingen dat levomepromazine een effectief anti-emeticum is voor patiënten met een vergevorderd stadium van kanker, die onvoldoende gereageerd hebben op eerdere anti-emetica.
Eisenchlas 2005; Kennet 2004

Levomepromazine is niet onderzocht bij patiënten met andere ziektes dan kanker. Er is geen reden om te veronderstellen dat het bij andere ziektes minder effectief zal zijn. Bij de patiënt met een andere ziekte dan kanker en therapie-resistente misselijkheid en/of braken kan behandeling met levomepromazine dan ook worden overwogen.

Hoewel een groot deel van de patiënten in de onderzoeken van Eisenchlas [Eisenchlas 2005] en Kennet [Kennet 2005] werd behandeld met subcutaan toegediend levomepromazine, heeft orale toediening de voorkeur. Vanwege mogelijke sufheid als bijwerking wordt geadviseerd de laagst mogelijke effectieve dosering te geven.

Levomepromazine wordt niet vergoed. Echter, gelet op de lage kosten, is dit geen reden om het middel niet voor te schrijven.