Aanvullend onderzoek

Inleiding

Als de diagnose ileus is gesteld op basis van anamnese en lichamelijk onderzoek kan aanvullend onderzoek worden verricht om duidelijkheid te krijgen over de oorzaak van de ileus en de mogelijkheden tot behandeling (met name operatie, stentplaatsing en/of systemische therapie) ervan.
Bij het literatuuronderzoek is de waarde van de buikoverzichtsfoto en van de CT-scan van de buik onderzocht.

Literatuurbespreking

Buikoverzichtsfoto

Taylor verrichtte een meta-analyse van vijf studies over de waarde van de buikoverzichtsfoto voor het vaststellen van een lokale obstructie van de dunne darm [Taylor 2013]. De gepoolde sensitiviteit bedroeg 75% (range 46-86%) en de gepoolde specificiteit 66% (range 50-100%). De gepoolde positieve LR (de mate waarin een lokale obstructie van de dunne darm aannemelijker wordt bij een patiënt bij een afwijkende buikoverzichtsfoto) bedroeg 1,6 (range 1,4-oneindig) en de gepoolde negatieve LR (de mate waarin een lokale obstructie van de dunne darm minder aannemelijk wordt bij een patiënt bij een normale buikoverzichtsfoto) bedroeg 0,43 (range 0,16-0,81).

CT-scan abdomen

Taylor verrichte een meta-analyse van acht studies over de waarde van de CT-scan voor het vaststellen van een lokale obstructie van de dunne darm [Taylor 2013]. De gepoolde sensitiviteit bedroeg 87% (range 71-100%) en de gepoolde specificiteit 81% (range 57-100). De gepoolde positieve LR (de mate waarin een lokale obstructie van de dunne darm aannemelijker wordt bij een patiënt bij een afwijkende CT-scan) bedroeg 3,6 (range 2,1 tot oneindig) en de gepoolde negatieve LR (de mate waarin een lokale obstructie van de dunne darm minder aannemelijk wordt bij een patiënt bij een normale CT-scan) bedroeg 0,18 (range 0,09-0,36). De LR’s, sensitiviteit en specificiteit waren in het algemeen hoger naarmate de CT-scans van betere kwaliteit waren en er gebruik werd gemaakt van dunnere coupes.
Een systematische review uit 2005 liet zien dat een CT-scan van de buik een sensitiviteit voor het vaststellen van een obstructie van de dunne darm heeft van 92% (range 81-100%), een specificiteit van 93% (range 68-100%), een positief voorspellende waarde van 91% (range 84-100%) en een negatief voorspellende waarde van 93% (range 76-100%) [Mallo 200552]. In deze studie werd een sensitiviteitvan de CT-scan van de buik van 83% (range 63-100%), een specificiteit van 92% (range 61-100%), een positief voorspellende waarde van 79% (range, 69-100%) en een negatief voorspellende waarde van 93% (range 33.3-100%) voor de aanwezigheid van ischaemie bij een ileus gevonden.
Er is geen studie gevonden, waarbij specifiek is gekeken naar de waarde van een CT-scan bij het vaststellen van een lokale obstructie van de dikke darm.

Een buikoverzichtsfoto heeft een sensitiviteit voor het vaststellen van een lokale obstructie van de dunne darm van 75% en een specificiteit van 66%. De positieve LR (de mate waarin een lokale obstructie van de dunne darm aannemelijker wordt bij een patiënt bij een afwijkende buikoverzichtsfoto) bedraagt 1,6 en de negatieve LR (de mate waarin een lokale obstructie van de dunne darm minder aannemelijk wordt bij een patiënt bij een normale buikoverzichtsfoto) 0,43.
[Taylor 2013]

Een CT-scan van de buik heeft een sensitiviteit voor het vaststellen van een lokale obstructie van de dunne darm van 87-92%, een specificiteit van 81-93%, een positief voorspellende waarde van 91%, een negatief voorspellende waarde van 93%, een positieve LR (de mate waarin een lokale obstructie van de dunne darm aannemelijker wordt bij een patiënt bij een afwijkende CT-scan) van 3,6 en een negatieve LR (de mate waarin een lokale obstructie van de dunne darm minder aannemelijk wordt bij een patiënt bij een normale CT-scan) van 0,18.
[Mallo 2005, Taylor 2013]

Een CT-scan van de buik heeft een sensitiviteit voor het vaststellen van ischaemie bij een dunne darmileus van 83%, een specificiteit van 92%, een positief voorspellende waarde van 79% en een negatief voorspellende waarde van 93%.
[Mallo 2005]

De diagnostische waarde van de CT-scan neemt toe naarmate de CT-scans van betere kwaliteit zijn en er gebruik wordt gemaakt van dunnere coupes.
[Taylor 2013]

Het maken van een buikoverzichtsfoto wordt afgeraden omdat het niet bijdraagt aan de diagnostiek en de behandeling van een ileus [Gans 2014, Taylor 2013, Van Randen 2011].

Onderzoek laat zien dat een CT-scan een betrouwbaar diagnosticum is bij het vaststellen van een lokale obstructie bij een dunne darmileus. Dit kan therapeutische consequenties hebben als de toestand van de patiënt een operatie of stentplaatsing toelaat en de patiënt deze behandelingen wenst. De werkgroep gaat ervan uit dat een CT-scan een lokale obstructie van de dikke darm eveneens betrouwbaar kan vaststellen.

Een CT-scan is eveneens een betrouwbaar diagnosticum voor het vaststellen van ischaemie, waarvoor een spoedlaparotomie kan zijn geïndieerd. De werkgroep is van mening dat een CT-scan ook kan worden verricht om andere oorzaken of complicaties van een ileus (bijv. volvulus of perforatie) aan te tonen.

Een CT-scan kan in deze situatie ook gemaakt worden om de uitgebreidheid van de ziekte en eventuele veranderingen daarvan ten opzichte van eerdere CT-scans te beoordelen. Dit kan bijdragen aan het inschatten van de levensverwachting (en daarmee aan de besluitvorming) en aan het stellen van een indicatie voor (verandering van) systemische therapie.
De werkgroep raadt het gebruik van een een CT-scan met dunne coupes dan ook aan, als dit consequenties heeft voor de behandeling. Dit is conform de aanbeveling in de richtlijn van Laval [2014].

Vanzelfsprekend wordt een coloscopie verricht als een stentplaatsing wordt overwogen.