Droge mond

Samenvatting

Xerostomie is het gevoel van een droge mond, meestal veroorzaakt door een af name van de speekselproductie.

Bij hyposialie is de speekselproductie afgenomen tot minder dan 150 ml per dag en is de samenstelling van het speeksel veranderd.

Gevolgen

taai, draderig speeksel
pijn, problemen met eten, kauwen en slikken, infecties van demondslijmvliezen, cariës en tanderosie, problemen met prothese
smaakstoornissen
afname van voedselinname
slechte adem
belemmeringen bij spreken en slapen

algemene factoren:
- ademen met open mond bij verstopte neus (bij bijv. neussonde) of bij slechte algemene conditie
- niet eten of drinken
- dehydratie
- psychische factoren (depressie, angst)
ziekten en aandoeningen:
- syndroom van Sjögren, parotitis, infiltratie van speekselklier door tumor
- diabetes mellitus, AIDS, hypothyreoïdie, nierinsufficiëntie, neurologische aandoeningen
gevolgen van behandeling:
- medicamenteus, o.a.: middelen met anticholinerge (bij)werking, opioïden, NSAID's, anxiolytica, anti-epileptica, diuretica, ACEremmers, protonpompremmers, spierrelaxantia
- toediening van zuurstof
- regelmatig uitzuigen van de mond- en keelholte
- na chirurgische verwijdering of radiotherapie van speekselklieren
- chemotherapie

mondverzorging (zie Mondklachten)
- spoelen met fluoridemondspoeling (0,1% 1x per week of 0,025% dagelijks)
- gebruik bij voorkeur een milde tandpasta, bijv. Biotene, Zendium, Elmex of Colgate base
- vermijd mondspoelingen met alcohol of glycerine
aanpassing van de voeding
- Vermijd sterk gekruide, droge en harde voeding.
- Neem samen met voedsel ook vocht, maak de voeding vochtig met jus of vruchtenmoes.
- Overweeg consult van een diëtist.
stimulatie van de speekselproductie
- (suikervrije) snoepjes, kauwgum of ananasblokjes
- mondspoelen, bijv. met Biotene of Zendium
- koolzuurhoudende dranken
- acupunctuur en elektrostimulatie (indien beschikbaar)
- gebruik van lemon swabs wordt afgeraden
speekselsubstituten
- water
  - kleine slokjes water drinken, zuigen op ijssnippers of ijsblokjes
  - mondspoeling of mondspray met een zoutoplossing
  - zuigen op ijssnippers of ijsblokjes
- mucinebevattende kunstspeeksels (Saliva Orthana®)
- mondbevochtigingsproducten (bijv. Biotene Oral Balance® gel en spray of BioXtra®)
- evt. Caphosol® (oververzadigde calciumfosfaatoplossing)

pilocarpine 3 dd 5-10 mg p.o, met name bij droge mond ten gevolge van ziekte van de speekselklieren of na radiotherapie