Diagnostiek

Anamnese en lichamelijk onderzoek zijn de basis voor de diagnostiek. In sommige gevallen is aanvullende diagnostiek geïndiceerd.

Anamnese

• Hoe ernstig is het urineverlies qua hoeveelheid en frequentie?
• Is er continu verlies van (kleine hoeveelheden) urine zonder duidelijk gevoel van aandrang? (wijst op overloopblaas)
• Is er een zo sterke of plotselinge aandrang dat urineverlies optreedt, voordat het toilet bereikt kan worden? (wijst op urge incontinentie)
• Hoe is het mictiepatroon (tekenen van bemoeilijkte mictie, frequentie, pijn tijdens de mictie, bloed in de urine)?
• Is er naast urineverlies ook (mogelijk) verlies van ontlasting of vaginaal vocht? (wijst op fistel)
• Is er verband met medicatie, chirurgie of radiotherapie van de blaas, chemotherapie of zenuwblokkades?
• Zijn er klachten passend bij neurologische problematiek (sensibiliteitsverlies of krachtsverlies van de benen)?
• Is er sprake van obstipatie?
• Wordt er gebruikgemaakt van opvangmateriaal; zo ja: wat wordt gebruikt en hoe vaak wordt het verwisseld?
• Welke andere maatregelen heeft de patiënt genomen om met de incontinentie om te gaan?
• Wat zijn de sociale gevolgen van de incontinentie voor patiënt en zijn naasten?

Lichamelijk onderzoek

Inspectie van abdomen (littekens) en genitalia externa (phimosis, meatusstenose). Bij percussie en palpatie van de onderbuik kan er een vergrote blaas gevonden worden. Bij rectaal of rectovaginaal toucher kan worden beoordeeld of er sprake is van fecale impactie, een vergrote prostaat of tumor als oorzaak. Bij verdenking op een neurologische oorzaak wordt gericht neurologisch onderzoek verricht.

Aanvullend onderzoek

• urinesediment: aanwezigheid van leukocyten, erytrocyten, bacteriën
• urinekweek (bij afwijkend sediment)
• bepaling van het residu met behulp van echo (bladderscan) of eenmalige katheterisatie na uitplassen

Op indicatie en na overleg met uroloog:

• cystoscopie
• urodynamisch onderzoek
• röntgenologisch onderzoek (echo abdomen, X-BOZ, CT-scan abdomen, MRI lumbosacrale wervelkolom)

Factoren die een rol spelen bij het besluit tot verdere diagnostiek zijn behandelwens van de patiënt, praktische uitvoerbaarheid, therapeutische consequenties en levensverwachting.