Blaaskatheterproblematiek

Samenvatting

Katheterisatie van de blaas kan eenmalig, intermitterend of continu plaatsvinden.

Indicaties:

• eenmalige katheterisatie:
  • ter bepaling van het residu
  • acute blaasretentie indien het residu <500 ml is
• intermitterende katheterisatie:
  • blijvende blaasontledigingsstoornis, waarbij de patiënt een redelijke levensverwachting heeft en geen verblijfskatheter wil
• inbrengen van verblijfskatheter:
  • blaasontledigingsstoornis, niet afdoende reagerend op medicamenteuze therapie
  • (acute) blaasretentie indien residu >500 ml is
  • voortdurende (ernstige) incontinentie
  • bij heftige pijnklachten, waardoor mictie sterk bemoeilijkt of onmogelijk wordt
  • gedurende de terminale periode, bij verzorgingsproblematiek en/of vanwege praktische overwegingen

Een urethrale of een suprapubische (bij een levensverwachting van >3 maanden) siliconen verblijfskatheter wordt elke 6 tot 8 weken verwisseld.

Alternatief voor verblijfskatheter: condoomkatheter bij mannen die hun blaas volledig kunnen ledigen (met name bij een comateuze patiënt).

Complicaties

Problemen met inbrengen

• oorzaken: phimosis, meatusstenose, urethrastrictuur, lokale tumorgroei, prostaathypertrofie
• beleid: verwijzing naar uroloog; overweeg suprapubische katheter

Polyurie

• oorzaak: na katheterisatie in verband met een blaasretentie (diurese >200 ml/uur)
• verdwijnt meestal binnen 24 uur
• beleid: zo nodig p.o. extra vocht toedienen; bij nierfunctie stoornissen: i.v. rehydratie

Urinelekkage langs de katheter

• oorzaken: blaaskramp, urineweginfecties, blaasstenen, een te groot of te klein volume van de ballon, verstopte of geluxeerde katheter, knik in het afvoersysteem
• beleid:
  • ballonvolume verkleinen, de katheter spoelen, repositioneren of nieuwe katheter inbrengen
  • medicamenteus: tolterodine slow release 1 dd 4 mg of solifenacine 1 dd 5-10 mg

Hematurie en stolsels

• oorzaken: beschadiging van blaasslijmvlies, steenvorming rond katheter of hemorragische cystitis, verstopping van de katheter, ingroei van tumor in de blaas
• beleid: eventuele antistolling stoppen, zorgen voor goede diurese, blaasspoelen

Urineweginfectie

• antibiotica gedurende zeven dagen bij koorts, pijn in urethra of blaas, urine lekkage langs de katheter, epididymitis of algehele malaise
• suprapubische katheter bij epididymitis

Evaluatie

• door arts of verpleegkundige
• aan de hand van klachten
• dagelijks