Hematurie

Samenvatting

Hematurie is bloedverlies met de urine. Het moet worden onderscheiden van een rode verkleuring van de urine door vrij hemoglobine, bepaalde voedingsbestanddelen (o.a. bietjes, rabarber), bepaalde cytostatica (o.a. adriamycine en epirubicine) of andere medicamenten (o.a. senna, flutamide).

Gevolgen

• stolselvorming (leidend tot afsluiting van de blaashals/urethra en urineretentie)
• anemie

Oorzaken

• aangeboren afwijkingen aan de nieren, urinewegen of bloedvaten
• benigne prostaathypertrofie
• tumoren (nier, ureter, blaas, prostaat, ingroei van omliggende tumoren)
• glomerulonefritis
• infecties
• stenen
• blaaskatheter
• trauma
• chirurgie, radiotherapie (bestralingscystitis), chemotherapie (ifosfamide, cyclofosfamide)
• stollingsstoornissen of trombopenie
• medicatie (salicylaten, heparine, cumarinederivaten)

Diagnostiek

• anamnese en lichamelijk onderzoek
• urineonderzoek
• op indicatie: laboratoriumonderzoek, urinekweek, urinecytologie, röntgenonderzoek, cystoscopie

Beleid

Symptomatische behandeling is alleen noodzakelijk als er sprake is van ernstig bloedverlies met klachten.

Behandeling van de oorzaak of beïnvloedende factoren

• tumoren: operatie, radiotherapie, hormonale therapie, chemotherapie
• infecties: antibiotica
• urolithiasis: medicamenteus, vergruizing, operatie
• bestralingscystitis: hyperbare zuurstof
• behandeling met ifosfamide of cyclofosfamide: mercapto-ethaansulfonzuur
• correctie van stollingsstoornissen of trombopenie
• staken van antistolling (indien mogelijk); evt. vitamine K

Niet-medicamenteus

• zo nodig bloedtransfusie
• blaaskatheterisatie en blaasspoelen
• radiotherapie (enkele fracties ter bloedstelping)
• endoscopische resectie/coagulatie
• embolisatie (met name bij niercarcinoom met hematurie)
• in uiterste noodzaak en alleen bij lange levensverwachting: aanleggen van urinedeviatie volgens Bricker

Medicamenteus

• eventueel behandeling met tranexaminezuur 3 dd 1000 mg (niet bij massale hematurie of stolsels)
• diuretica: diurese bevorderen met extra vocht

Evaluatie

• door arts of verpleegkundige
• aan de hand van aspect van de urine, klachten (pijn, mictieklachten) en Hb
• minimaal tweemaal per week, zo nodig vaker