De voorbereiding

Uitgangsvraag

Welke voorbereidingen dienen getroffen te worden wanneer er bij een patiënt met palliatieve sedatie wordt gestart en hoe wordt de palliatieve sedatie gestart?

Methode: consensus based (geen systematisch literatuuronderzoek uitgevoerd). 

Aanbevelingen

• Ga bij de uitvoering van palliatieve sedatie uit van een multidisciplinaire, palliatieve zorgbenadering.
• Als er bij een patiënt met palliatieve sedatie wordt gestart, dienen de volgende voorbereidingen getroffen te worden:
  • Informeer de patiënt en zijn vertegenwoordiger(s) over de uitvoering;
  • Informeer zo nodig en mogelijk alle andere betrokken zorgverleners;
  • Stel een werk- en stappenplan op;
  • Stel een monitoringsplan op met daarin de criteria waarop gemonitord wordt, de daarbij behorende observatiepunten en de wijze van registratie;
  • Zorg voor de benodigde medicatie;
  • Zorg voor de benodigde toedieningsmaterialen;
  • Zet indien van toepassing de ICD uit;
  • Breng een urinekatheter in.

Overwegingen

Palliatieve sedatie wordt gekenmerkt door een multidisciplinaire aanpak. Verschillende zorgverleners (arts, apotheker, verpleegkundig specialist, physician assistant, verpleegkundige en verzorgende) hebben een belangrijke taak wat betreft de communicatie en de begeleiding van de patiënt (of diens vertegenwoordiger) en zijn naasten, het leveren van input voor het stellen van de indicatie, het inschatten of aan de voorwaarden is voldaan en de uitvoering van de palliatieve sedatie.

Voorafgaand dienen de indicatie, de uitvoering en de criteria voor monitoring binnen het multidisciplinaire team besproken te worden. Hiermee kan worden voorkomen dat de betrokken zorgverleners in een ongewenste situatie en positie terecht komen [Klinkenberg 2007, Boorsma 2005]. Zie ook de informatie over de continuïteit en organisatie van zorg (module Continuïteit en organisatie van zorg).

Daarnaast dienen, voorafgaand aan de palliatieve sedatie, de volgende maatregelen te worden getroffen:

• Informeer de patiënt en zijn vertegenwoordiger(s) over de uitvoering;
• Informeer zo nodig en mogelijk alle andere betrokken zorgverleners;
• Stel een werk- en stappenplan op;
• Stel een monitoringplan op met daarin de criteria waarop gemonitord wordt, de daarbij behorende observatiepunten en de wijze van registratie;
• Zorg voor de benodigde medicatie;
• Zorg voor de benodigde toedieningsmaterialen;
• Zet indien van toepassing de ICD uit;
• Breng een urinekatheter in.

Het starten van continue palliatieve sedatie is meestal een emotioneel beladen moment voor de patiënt en diens naasten en ook voor de betrokken zorgverlener(s), zeker in situaties waarin een snelle daling van het bewustzijn optreedt en daarmee de mogelijkheid tot communicatie verloren gaat. Spreek af welke zorgverlener aanwezig is bij de start van de palliatieve sedatie.

Omdat palliatieve sedatie een vergaande complexe medische handeling is en multidisciplinaire samenwerking tussen zorgverleners kenmerkend, is het van groot belang dat de verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de verschillende zorgverleners binnen het team voorafgaand aan de palliatieve sedatie duidelijk zijn belegd. Belangrijk onderdeel van het maken van samenwerkingsafspraken is het formuleren van criteria op grond waarvan het noodzakelijk is dat de arts die verantwoordelijk is voor de indicatie van palliatieve sedatie ofwel een andere zorgverlener, betrokken wordt.