Intermitterende palliatieve sedatie

Uitgangsvraag

Wat zijn indicaties voor intermitterende palliatieve sedatie en aan welke criteria moet hierbij voldaan worden?

Methode: consensus based (geen systematisch literatuuronderzoek uitgevoerd).

• Zet intermitterende palliatieve sedatie in als het primaire doel is om tijdelijk rust te brengen en de patiënt daarna weer (volledig) tot bewustzijn te laten komen.
• Pas intermitterende palliatieve sedatie altijd proportioneel toe.
• Neem met betrekking tot de indicatiestelling, besluitvorming en uitvoering van intermitterende palliatieve sedatie de algemene aanbevelingen voor continue palliatieve sedatie in acht, rekening houdend met de volgende aanpassingen:
  • Het refractaire symptoom mag ook tijdelijk refractair zijn;
  • De geschatte termijn tot overlijden hoeft niet maximaal 2 weken te zijn;
  • Toediening van vocht en voeding kan in beginsel gecontinueerd worden.

Overwegingen

Bij intermitterende palliatieve sedatie wordt de patiënt tijdelijk gesedeerd, met als doel de symptomen tijdelijk te bestrijden in de verwachting dat de symptomen daarna niet meer ondraaglijk zijn voor de patiënt [Fine 2001]. Het verschil tussen intermitterende palliatieve sedatie en continue palliatieve sedatie is dat continue palliatieve sedatie wordt voortgezet tot het moment van overlijden.
 
Het primaire doel is tijdelijk rust te brengen door het bewustzijn te verlagen en daarna de palliatieve sedatie te staken, waardoor de patiënt weer (volledig) tot bewustzijn komt. Hierbij kan bijvoorbeeld gedacht worden aan het creëren van een time-out bij benauwde en/of angstige patiënten of aan nachtelijke sedatie. Intermitterende palliatieve sedatie biedt in sommige situaties de mogelijkheid om vast te stellen of een symptoom (blijvend) refractair is. Door middel van sedatie kan dan na toediening van de medicatie ter bestrijding van het symptoom, de periode tot het optreden van het effect worden overbrugd. Een voorbeeld hiervan is sedatie totdat haloperidol ter behandeling van een delier (mogelijk) voldoende effectief is. Tijdelijke of intermitterende palliatieve sedatie biedt de gelegenheid om de situatie met de patiënt en/of de naasten te evalueren en het ingezette beleid zo nodig bij te sturen. Intermitterende palliatieve sedatie kan ook éénmalig zijn.
 
Ook bij intermitterende palliatieve sedatie is het uitgangspunt dat deze proportioneel wordt toegepast. Dat wil zeggen dat die mate van bewustzijnsdaling wordt bereikt die nodig en voldoende is voor de gewenste mate van symptoombestrijding. Niet de mate van bewustzijnsverlaging maar de mate van symptoomcontrole bepaalt de dosering, de combinaties en de duur van de inzet van medicamenten die gebruikt worden bij deze vorm van palliatieve sedatie. De (tussentijdse) monitoring en het besluitvormingsproces zijn voortdurend gericht op het adequaat verlichten van het lijden door het continueren of aanpassen van doseringen en/of middelen, waardoor een rustige en aanvaardbare situatie ontstaat. Op deze manier wordt de doelstelling (en daarmee ook de intentie) van het handelen geëvalueerd en getoetst.