Tubereuze sclerose complex

Uitgangsvraag

Wat is de leeftijd en oorzaak van overlijden bij tubereuze sclerose syndroom (TSC)?

Methode: evidence-based

Aanbevelingen

• Houd rekening met TSC-gerelateerde doodsoorzaken, met name tumoren van het centrale zenuwstelsel (subependymale noduli (SEN's), corticale dysplasieën, subependymale reuzencelastrocytomen (SEGA's)) en nieraandoeningen (chronische nierinsufficiëntie, bloeding renaal angiomyolipoom, niercelcarcinoom).
• Houd rekening met plotseling onverwacht overlijden bij epilepsie (SUDEP) als belangrijke doodsoorzaak bij kinderen.

Algemene beschrijving van de literatuur

Bijdragend aan inzichten uit basisliteratuur, identificeerde de literatuurzoektocht één relevante studies:

• Amin et al. includeerden 284 cliënten met TSC die een gespecialiseerde kliniek bezochten tussen 1981 en 2015 [Amin 2017]. Onder de deelnemers waren 149 cliënten (52%) met een verstandelijke beperking en zij hadden een mediane leeftijd van 25 jaar (range 15-36). Het cohort betrof 71 kinderen (0-16 jaar). De mediane follow-up was 8 jaar.

Kwaliteit van het bewijs

De studie van Amin et al. is retrospectief [Amin 2017]. De cliënten werden geselecteerd uit een database (1981-2015) van een groot supraregionaal ziekenhuis, selectiebias is hierbij niet uitgesloten. Een multivariate analyse werd niet uitgevoerd.

Leeftijd bij overlijden

Amin et al. rapporteerden een mediane leeftijd bij overlijden aan TSC gerelateerde doodsoorzaak van 33 jaar (range 17-60) [Amin 2017].

Mortaliteit

In de mortaliteitsgroep stierven 13 van de 16 cliënten die door oorzaken die direct verband hielden met TSC manifestaties. Mortaliteit kwam in de onderzoeksperiode statistisch significant vaker voor bij cliënten met een verstandelijke beperking dan bij cliënten zonder verstandelijke beperking (9% versus 2%) [Amin 2017].

Doodsoorzaken

Tumoren van het centrale zenuwstelsel (33%) zijn de belangrijkste doodsoorzaak, waaronder subependymale noduli (SEN's), corticale dysplasieën en subependymale reuzencelastrocytomen (SEGA's), en nierziekte (28%) is de tweede belangrijkste van vroegtijdig overlijden [Carey 2021, GeneReviews 1993-2021]. Plotseling onverwacht overlijden bij epilepsie is tevens een belangrijke doodsoorzaak bij kinderen met TSC [Carey 2021]. Verdere doodsoorzaken zijn renale angiomyolipomen die bloeding of nierfalen veroorzaken en bij vrouwen pulmonale lymfangioleimyomatose [Carey 2021].

18 cliënten (6%) stierven in de studie van Amin et al [Amin 2017]. Bij acht cliënten (44%) was de oorzaak renaal (chronische nierinsufficiëntie, renaal angiomyolipoom, niercelcarcinoom), bij vier cliënten (22%) was SUDEP (Sudden unexplained death in epilepsy) de doodsoorzaak. Bij nog vier andere cliënten waren neoformaties de doodsoorzaak, bij twee cliënten was de doodsoorzaak niet gerelateerd aan tubereuze sclerose.