Ontstaantswijze en oorzaken
Een oncologisch ulcus kan ontstaan door:
- aantasting van de huid door een tumor primair uitgaande van de huid of oppervlakkige slijmvliezen, bijvoorbeeld een basaalcelcarcinoom, plaveiselcelcarcinoom, maligne melanoom, Merkel-celtumor of cutaan lymfoom dan wel een lokaal recidief van een van deze tumoren
- doorgroei in de huid van een onderliggende tumor. Dit kan een primaire tumor, een lokaal recidief of lymfekliermetastase zijn (bijv. een plaveiselcelcarcinoom van de mondholte, orofarynx of larynx, sarcoom, mamma-, blaas-, cervix- of rectumcarcinoom).
- metastasering in de huid, bijvoorbeeld bij mammacarcinoom, maligne melanoom, bronchus-, colorectaal-, ovarium- of niercarcinoom
Een oncologisch ulcus kan de eerste uiting zijn van een maligniteit. In de meeste gevallen treden oncologische ulcera op als gevolg van een lokaal recidief of metastasering, vaak na uitvoerige voorbehandeling.
Doorgroei of metastasering in de huid leidt tot aantasting van de functies van de huid. De patiënt is gevoeliger voor mechanische, fysische en chemische prikkels en heeft een grotere kans op lokale of systemische infecties. Bij een groot wondoppervlak bestaat een neiging tot afkoeling en dehydratie, met name op hogere leeftijd. De natuurlijke genezingstendens is gering tot afwezig. Dit wordt versterkt als in het aangedane huidgebied eerder locoregionale behandeling (operatie en/of bestraling) heeft plaatsgevonden.
De volgende factoren hebben een negatieve invloed op het oncologisch ulcus:
- het ontbreken van mogelijkheden tot tumorgerichte therapie
- hogere leeftijd
- verminderde doorbloeding
- druk op de huid
- slechte voedingstoestand
- secundaire infecties
- fistelvorming, wanneer via de fistel urine of feces naar buiten komt
- lymfoedeem
- groot ‘patient delay'
- uitgebreide lokale voorbehandeling (operatie, radiotherapie, hyperthermie)
- roken
Aandacht voor deze factoren en, voor zover mogelijk, correctie daarvan zijn van belang om de kans op problemen te verkleinen.