Warme baden: voetbad.

Vastgesteld: 15-06-2023
Regiehouder: V&VN

Inleiding Uitvoering Toepasbaarheid Referenties

Het voetbad is een ontspannende, doorbloeding bevorderende, rustgevende weldaad voor lichaam, geest en ziel.
NB: de patiënt dient ca. 10-20 minuten te kunnen zitten.

Scholing om genoemde interventie uit te voeren:

Niet van toepassing

Uitvoering Voetbad:

Benodigdheden

Een hoge of lage ruime voetbadkuip; 
Handdoeken; 
Schoon (kraan)water; 
Water thermometer of betrouwbare thermostaatkraan; 
Een rustige plek tijdens en na de interventie.

Werkwijze  

Inventariseer vooraf of er aandoeningen of kenmerken bij de patiënt zijn waarbij deze interventie niet of slechts onder bepaalde voorwaarden toegepast mag worden;
Bespreek de verwachtingen met de patiënt;
Geef uitleg over de duur van het voetbad en nazorg;
Zorg voor privacy; 
Ondersteun de patiënt zo nodig bij het comfortabel zitten.;
Ontbloot de voeten en eventueel onderbenen naar gelang wens en diepte van het voetbad;
Zet het nog lege voetbad naast de voeten van de patiënt;
Zorg voor de eventueel gewenste toevoeging, zoals badolie;
Vul de kuip of teil tot op de kuit, c.q. enkels, met warm water van 36-37°C (of lager indien geadviseerd);
Eventuele toevoeging nu erbij doen; 
Help de patiënt met de voeten in het water;
Duur van het voetbad: 5-20 minuten, afhankelijk van doelen en toevoeging;
Daarna goed afdrogen en kleding terug plaatsen; 
Naar bed of in comfortabele stoel helpen om 10-20 minuten na te rusten;
Het water afvoeren;
Beschrijf in het zorgdossier waarom, hoe en met welke frequentie de interventie is toegepast en het ervaren effect plus mogelijke aanpassingen.

Toevoegingen van essentiële oliën:

Kies de bij deze toepassing geschikte olie.
Voeg deze in de door deskundigen geadviseerde dosering toe aan een emulgator (zie ook Aromazorg).

Bijzonderheden 
De frequentie en duur van de toepassing zijn afhankelijk van de doelen, de duur van het effect van de interventie en de wens van de patiënt. 
Ga na in hoeverre bij de naasten de wens bestaat zelf de interventie uit te voeren. Deze kan de interventie ook aanleren wanneer hij fysiek daartoe in staat is. Wanneer de patiënt hiermee akkoord gaat, maak dan afspraken over overdracht van kennis en vaardigheden en noteer dit in het zorgdossier. 

Indicaties:

slaapstoornissen;
moeite om te ontspannen;
chronisch koude voeten.

Contra-indicaties voetbad:

gevorderde ascites;
neiging tot (plotseling) stijgende lichaamstemperatuur;
falend thermoregulatiesysteem;
actieve reumatische of andere ontstekingsprocessen ter plaatse;
neuropathie ter plaatse (monitor de warmte zorgvuldig);
oedeem in de benen t.g.v. blokkades in de afvoer;
bloedingen.

Akyuz Ozdemir F, Can G. The effect of warm salt water foot bath on the management of chemotherapy-induced fatigue. Eur J Oncol Nurs. 2021 Jun;52:101954. doi: 10.1016/j.ejon.2021.101954.

Emine KE, Gulbeyaz C. The effect of salt-water bath in the management of treatment-related peripheral neuropathy in cancer patients receiving taxane and platinum-based treatment. Explore (NY). 2022 May-Jun;18(3):347-356. doi: 10.1016/j.explore.2021.07.002.

Fujimoto S, Iwawaki Y, Takishita Y, Yamamoto Y, Murota M, Yoshioka S, Hayano A, Hosokawa T, Yamanaka R. Effects and safety of mechanical bathing as a complementary therapy for terminal stage cancer patients from the physiological and psychological perspective: a pilot study. Jpn J Clin Oncol. 2017 Nov 1;47(11):1066-1072. doi: 10.1093/jjco/hyx122. PMID: 28973425.

Kerkhof M. Complementaire Zorg in de Palliatieve Zorgverlening, Kicozo, 2016, ISBN 9789081767422.

Mooventhan A, Nivethitha L. Scientific evidence-based effects of hydrotherapy on various systems of the body. N Am J Med Sci. 2014;6[5]:199-209. doi:10.4103/1947-2714.132935.

Rauw M & Basten L. Koele Buikwassing als complementaire interventie bij de behandeling van obstipatie (HBOV, HAN, 2021).

Reger M, Kutschan S, Freuding M, Schmidt T, Josfeld L, Huebner J. Water therapies (hydrotherapy, balneotherapy or aqua therapy) for patients with cancer: a systematic review. J Cancer Res Clin Oncol. 2022 Jun;148(6):1277-1297. doi: 10.1007/s00432-022-03947-w.

Yamamoto K, Nagata S. Physiological and psychological evaluation of the wrapped warm footbath as a complementary nursing therapy to induce relaxation in hospitalized patients with incurable cancer: a pilot study. Cancer Nurs. 2011 May-Jun;34(3):185-92. doi: 10.1097/NCC.0b013e3181fe4d2d.