13 Zorg voor de zorgenden

In deel 3 van het zorgpad is er aandacht voor de persoonlijke balans van de zorgverleners.

Palliatieve zorg vraagt veel van zorgverleners omdat het continue, actieve en integrale zorg betreft zonder dat genezing verwacht of nagestreefd wordt. Voor veel zorgverleners valt het niet mee om naast de aandacht voor lichamelijke zorgbehoeften van de patiënt ook aandacht te hebben voor emotionele, sociale en spirituele behoeften. Bovendien zijn de behoeften van de patiënt voortdurend aan verandering onderhevig. Van de zorgverlener wordt ook aandacht voor de naasten verwacht en soms ook voor collega's die zich emotioneel sterk betrokken voelen bij een patiënt. Problemen met verliesverwerking kunnen door de zorgverlener zelf of door collega's gesignaleerd worden. Voorbeelden van gedragingen die daarop kunnen wijzen zijn: het vermijden van of juist het meer dan nodig contact zoeken met de patiënt of zijn familie, niet-effectief communiceren met collega's, onjuiste opmerkingen maken over de patiënt en gevoelens van boosheid, falen of schuld. Als de palliatieve zorg of zorg in de stervensfase voor een patiënt complex is geweest, veel van zorgverleners heeft gevraagd of als er communicatieproblemen over de zorg tussen zorgverleners zijn geweest, kan een teamgesprek na het overlijden van de patiënt helpen bij een goede afronding en verwerking.