Stappenplan
Diagnostiek
- Anamnese en lichamelijk onderzoek
- Besluit in overleg met de patiënt of verdere diagnostiek en behandeling aangewezen is (afhankelijk van klachten en levensverwachting) en zo ja, waar deze behandeling plaats zal vinden (thuis of in het ziekenhuis)
- Laboratoriumonderzoek: geïoniseerd calcium of totaal calcium + albumine, kreatinine, natrium, kalium, fosfaat
Beleid
- Van de onderliggende oorzaak (indien mogelijk):
- chemotherapie of hormonale therapie bij daarvoor gevoelige tumoren
- aanpassing van medicatie (calciumsupplementen, vitamine A of D, lithium, thiazidediuretica)
- Vochttoediening: 2-4 l 0,9% NaCl/24 uur tot normalisering van serumcalcium
- Bij maligne lymfomen: prednisolon 1 dd 60 mg of dexamethason 1 dd 8 mg
- Bij andere maligniteiten:
1e keuze: zoledroninezuur 4 mg in 15 minuten i.v. (eenmalig)
Alternatieven:- pamidroninezuur (APD) 60-90 mg in 2 uur i.v. (eenmalig)
Argumenten voor pamidroninezuur zijn langdurige ervaring en lage kosten. - ibandroninezuur 4 mg in een uur i.v. (eenmalig)
Bij levensbedreigende hypercalciëmie (geïoniseerd calcium >2 mmol/l of ernstige cardiale of neurologische verschijnselen) één van bovengenoemde middelen combineren met calcitonine 2 dd 4-8 IE/kg s.c. of 8-16 IE/kg/24 uur s.c./i.v.
- pamidroninezuur (APD) 60-90 mg in 2 uur i.v. (eenmalig)
- Bij onvoldoende reactie of snel recidief: zoledroninezuur 8 mg in 15 minuten i.v. (eenmalig)
Bewijsvoering
| Behandeling | Niveeau van bewijsvoering | Referentie(s) |
|---|---|---|
| Vochttoediening | 3 | Harinck 1987, Hosking 1981, Rotstein 1992 |
| Prednisolon of dexamethason bij de ziekte van Kahler of maligne lymfomen | 4 | |
| Zoledroninezuur | 1 | Major 2001 |
| Pamidroninezuur (APD) | 1 | Body 1989 en 1994, Gucalp 1992 en 1994, Morton 1988, Nussbaum 1993, Ostenstad 1992, Purohit 1995, Ralston 1985 en 1989, Thiebaud 1988, Vinholes 1997 |
| Ibandroninezuur | 2 | Pecherstorfer 1996 en 2003, Ralston 1997 |
| Clodroninezuur | 3 | O'Rourke 1993, Purohit 1995, Roemer-Bécuwe 2003, Rotstein 1992, Walker 1996 en 1997 |
| Calcitonine | 3 | Chevallier 1988, Hosking 1984, Thiebaud 1990, Vaughn 1974, Wisneski 1990 |
Niveau 1 = gebaseerd op systematische review of ten minste twee gerandomiseerde onderzoeken van goede kwaliteit.
Niveau 2 = gebaseerd op ten minste twee vergelijkende klinische onderzoeken van matige kwaliteit of onvoldoende omvang of andere vergelijkende onderzoeken.
Niveau 3 = gebaseerd op 1 vergelijkend onderzoek of op niet-vergelijkend onderzoek.
Niveau 4 = gebaseerd op mening van deskundigen.