Voorlichting
Uitgangsvraag
Welke voorlichting wordt aanbevolen bij patiënten met koorts in de palliatieve fase en hun naasten?
Methode: consensus-based
Aanbevelingen
- Heb tijd en aandacht voor de patiënt en diens naasten.
- Stem de voorlichting af op de behoefte van de patiënt en diens naasten.
- Geef voorlichting aan de patiënt en naasten over:
- wat koorts is, waardoor het ontstaat en hoe het behandeld kan worden;
- koorts als mogelijke oorzaak van medicatie of behandeling;
- welk onderzoek verricht kan worden om de oorzaak van koorts vast te stellen en wat de voor- en nadelen daarvan zijn;
- de lichamelijke verzorging bij koorts en voldoende inname van vocht;
- wanneer, met wie en hoe contact op nemen bij koorts;
- wat de patiënt zelf kan doen om (de klachten van) koorts te verminderen: niet-medicamenteuze maatregelen (zie module Niet-medicamenteuze symptomatische behandeling) en inname van medicatie (bijv. een NSAID of paracetamol) (zie module Medicamenteuze symptomatische behandeling).
- Maak zo nodig gebruik van de terugvraagmethode.
- Wijs de patiënt op de informatie over koorts van:
- Overpalliatievezorg.nl: https://overpalliatievezorg.nl/lichamelijke-en-psychische-klachten/koorts;
- Thuisarts.nl: https://www.thuisarts.nl/koorts.
- Houd bij de voorlichting rekening met de gezondheidsvaardigheden van de patiënt (onder andere het gemak waarmee geschreven tekst begrepen wordt) en de sociaaleconomische en culturele achtergrond. Maak hierbij zo nodig gebruik van de bij de Overwegingen gegeven links.
Voor deze uitgangsvraag is geen systematisch literatuuronderzoek verricht.
Voorwaarden voor goede voorlichting zijn tijd en aandacht voor de patiënt en diens naasten.
Het is belangrijk om mensen goed voor te lichten over koorts en de behandeling ervan. De voorlichting wordt afgestemd op de behoefte van de patiënt en diens naasten.
Er is geen onderzoek naar voorlichting over koorts in de palliatieve fase. Het onderstaande representeert de mening van de werkgroep.
Bij de voorlichting wordt aandacht besteed aan:
- wat koorts is, waardoor het ontstaat en hoe het behandeld kan worden. Bij het bespreken van de oorzaak wordt vooral aandacht besteed aan het onderscheid tussen koorts door de onderliggende ziekte (meestal kanker), koorts door een infectie (waarbij behandeling met antibiotica aan de orde kan zijn en soms snelle actie vereist is) en koorts door geneesmiddelen (inclusief systemische therapie) waarbij het medicament meestal gestaakt wordt, maar soms ook niet;
- welk onderzoek verricht kan worden om de oorzaak van koorts vast te stellen en wat de voor- en nadelen daarvan zijn;
- het belang van goede lichamelijke verzorging (bijvoorbeeld huidverzorging bij veel zweten) en van veel drinken bij vochtverlies door veel zweten;
- wanneer, met wie en hoe contact op nemen bij koorts. Redenen om snel contact op te nemen kunnen zijn ernstige ziekteverschijnselen, hoge koorts (>39°) en/of koude rillingen. Indien patiënten behandelingen krijgen die gepaard gaan met een verminderde weerstand (bijvoorbeeld neutropenie) is een temperatuur van >38,5° vaak al een reden om contact op te nemen, ook zonder ernstige ziekteverschijnselen;
- wat de patiënt zelf kan doen bij koorts:
- toepassen van niet-medicamenteuze maatregelen, zoals beschreven in de module Niet-medicamenteuze symptomatische behandeling;
- inname van koortsverlagende medicatie, bijv. een NSAID (naproxen of ibuprofen) of paracetamol, zoals beschreven in de module Medicamenteuze symptomatische behandeling.
- Verder kan de patiënt gewezen worden op informatie zoals die te vinden is op Overpalliatievezorg.nl (https://overpalliatievezorg.nl/lichamelijke-en-psychische-klachten/koorts) en Thuisarts.nl (https://www.thuisarts.nl/koorts).
Bij de voorlichting dient rekening gehouden te worden met de gezondheidsvaardigheden van de patiënt (onder andere het gemak waarmee geschreven tekst begrepen wordt) en de sociaaleconomische en culturele achtergrond.
Het verdient aanbeveling om gebruik te maken van de terugvraagmethode (methode om na te gaan of de boodschap goed is overgekomen, zie onderstaande link).
Zie voor handvatten onderstaande links:
- https://www.pharos.nl/factsheets/laaggeletterdheid-en-beperkte-gezondheidsvaardigheden
Informatie over beperkte gezondheidsvaardigheden, laag- en ongeletterdheid en over signaleren, begrijpelijke communicatie bij beperkte gezondheidsvaardigheden en de terugvraagmethode. - https://www.pharos.nl/kennisbank/checklist-herkennen-laaggeletterdheid/
Checklist om laaggeletterdheid te herkennen. - https://www.pharos.nl/begrijpjelichaam/
- https://www.cbg-meb.nl/documenten/beleidsdocumenten/2023/01/01/patientvriendelijke-termen
Uitleg van medische termen in begrijpelijke taal. - https://www.pharos.nl/thema/palliatieve-zorg/
Informatie interculturele palliatieve zorg (‘In gesprek over leven en dood’) en over begrijpelijke palliatieve zorg (‘Goed Begrepen’), praktische tips en diverse hulpmiddelen. - Lessen uit gesprekken over leven en dood - Pharos
Bevindingen uit voorlichtingsbijeenkomsten en uit onderzoek over palliatieve zorg aan mensen met een migratieachtergrond. - https://www.huisarts-migrant.nl/palliatieve-zorg/
Informatie over migranten voor huisartsen. - Handreiking ‘Palliatieve zorg aan mensen met een niet-westerse achtergrond’
Handreiking voor artsen en verpleegkundigen die te maken hebben met palliatieve zorg aan mensen met een niet-westerse achtergrond. - Cultuursensitieve palliatieve zorg - Palliaweb.
Aandachtspunten voor palliatieve zorg voor mensen met een migratieachtergrond. - https://www.pharos.nl/kennisbank/infographic-wat-is-cultuursensitief-werken/
Infographic over cultuursensitief werken.