Pijn

Pijn bij mensen met dementie wordt vaak ondergediagnosticeerd. In de literatuur wordt aangegeven dat 40-80% van de patiënten met dementie pijn zou ervaren zonder dat dit herkend wordt. Tevens blijkt uit onderzoek dat slechts een zeer beperkt aantal patiënten adequaat behandeld wordt met pijnstillers.

Dementie heeft een effect op de pijngewaarwording en pijnbeleving. Bij de ziekte van Alzheimer lijkt er een afname van de gewaarwording van pijn te zijn. Bij patiënten met een vasculaire dementie lijkt er juist een toename te zijn van de pijngewaarwording. Hoewel zelfrapportage van pijn door de patiënt met dementie het meest betrouwbaar lijkt, blijken observationele meetinstrumenten om pijn bij mensen met dementie te meten zeker ook voldoende betrouwbaar en valide bij mensen met dementie met uitingsproblemen. De Pain Assessment Checklist for Senior with Limited Ability to Communicate (de PACSLAC) heeft de beste betrouwbaarheid, validiteit en klinische bruikbaarheid. De schaal is vertaald in het Nederlands (PACSLAC-D) en bestaat uit 24 items in drie subschalen: gelaat, verzet/afweer en sociaal emotioneel stemming.

Bij een score van 4 of hoger zijn er aanwijzingen voor pijn. De schaal blijkt in de praktijk goed bruikbaar te zijn en gemakkelijk in te vullen. Ook de Rotterdam Elderly Pain Observation Scale (REPOS) is een veelbelovende schaal met goede psychometrische eigenschappen en klinische bruikbaarheid. Voor beide schalen geldt dat verpleegkundigen en verzorgenden geschoold moeten worden in het gebruik van deze pijnobservatie-instrumenten. Er is nog weinig onderzoek naar de effecten op de behandeling van het gebruik van dergelijke schalen. De behandeling van pijn bij mensen met dementie, verschilt in grote lijnen niet van die bij mensen zonder dementie. Wel dient men alert  te zijn op een sneller optreden van een delier bij gebruik van opioiden.