Harry Bevers - Interview verkiezingen 2023

Harry Bevers is Tweede Kamerlid voor de VVD. Hij heeft Langdurende zorg en Medisch-ethische vraagstukken in zijn portefeuille. Bij uitstek twee onderwerpen die een duidelijke link met palliatieve zorg hebben.

Het verkiezingsprogramma van de VVD schuwt de lastige onderwerpen niet. Zo staat er onder meer in dat we het gesprek over maatschappelijke keuzes in de gezondheidszorg moeten aangaan.

‘Inderdaad, daar gaan we de komende jaren niet aan ontkomen. De zestigers, zeventigers en tachtigers van nu zullen de eerste generaties zijn die de komende tien jaar tegen de grenzen van de gezondheidszorg gaan aanlopen. Wouter Bos, bestuurslid van Menzis, zei het afgelopen week bij Op1 in alle eerlijkheid: ‘We gaan tegen personeelstekorten aanlopen’. 

Los van de dreigende personeelstekorten is er ook de meer ethisch ingestoken vraag: moet alles wat medisch-technisch gezien kan ook altijd worden ingezet? In relatie tot de palliatieve levensfase is dat natuurlijk een heel moeilijke discussie. We hebben die discussie de afgelopen jaren al regelmatig op detailniveau gevoerd, bijvoorbeeld als het gaat om het toelaten van bepaalde medicijnen die – met de nodige onzekerheden daarbij – een bepaalde levensverlenging beloven. Het probleem hierbij is telkens dat je op macroniveau wel van alles kunt beslissen, maar dat de consequenties vooral op microniveau – op het niveau van de patiënt en zijn naasten – worden ervaren. Toch zullen we die discussies moeten aangaan.’

Voorziet u een overheid die voor ongeneeslijk zieke patiënten gaat beslissen voor welke behandelingen ze wel of niet zouden moeten kiezen?

‘Nee, zover gaat het wat ons betreft natuurlijk niet. Althans: als iemand een afweging maakt over een behandeling die gepaard kan gaan met nare bijwerkingen, maar hij kiest daarvoor, dan past het de overheid niet om daar een oordeel over te vellen. Dat past ook niet bij een liberale partij als de VVD. Het is uiteindelijk aan de patiënt om die keuze te maken. Er zullen altijd patiënten zijn die tot het uiterste willen gaan in hun behandeling. Wie zijn wij dan, als partij of als volksvertegenwoordiger, om daar beperkingen in op te leggen?

De discussie die wij als maatschappij moeten voeren gaat bijvoorbeeld over de vraag welke behandelingen nog wel of niet vergoed worden. Dat zijn discussies die we niet alleen binnen de overheid moeten voeren, maar even goed moeten plaatsvinden met patiënten(organisaties), zorgmedewerkers, verzekeraars en de farmaceutische industrie. Daardoor zal de overheid uiteindelijk wel op indirecte wijze invloed uitoefenen op de keuzemogelijkheden die een patiënt voorgelegd kan krijgen. Dat zullen dan echter keuzes zijn die wij als samenleving maken.’

Uw verkiezingsprogramma agendeert ook nadrukkelijk de passende zorg, inclusief passende financiering.

‘Klopt. Ook op het terrein van palliatieve zorg is dat een belangrijk thema. Ziekenhuizen krijgen vergoedingen voor de behandelingen die zij uitvoeren. Als een medisch-specialist een gesprek voert met een patiënt, en het resultaat daarvan is dat hij níet kiest voor een volgende chemotherapie of níet kiest voor nieuw diagnostisch onderzoek, dan is voor dat gesprek nog geen betaaltitel. Dat zal moeten worden aangepast.’

Het verkiezingsprogramma verbindt passende zorg nadrukkelijk aan méér dan zorg.

‘Inderdaad. Ik geef een voorbeeld uit de wijkverpleging. De verpleegkundigen verlenen onmiskenbaar de meest waardevolle zorg aan vele duizenden ouderen, chronisch zieken en andere patiëntgroepen. Tegelijkertijd hebben zij ook waarde voor een deel van hun cliënten op het gebied van het sociale aspect. Rondom eenzaamheid bijvoorbeeld. Enerzijds is het maar de vraag of je daarvoor de wijkverpleging moet inzetten. Anderzijds toont dit aan, en daarom geef ik dit voorbeeld, dat zorg en het sociale domein nadrukkelijk met elkaar verbonden zijn. De sectoren moeten elkaar over en weer weten te vinden, om gezamenlijk zo passend mogelijke zorg te kunnen verlenen.’

In de media gaat het vaak over euthanasie als het over de zorg voor ongeneeslijk zieken gaat. Dat is nogal een beperking van de diverse facetten die te onderscheiden zijn bij dit thema. Hoe kijkt u daarnaar?

‘Palliatieve zorg is inderdaad een veel breder onderwerp dan de beslissing over hoe je wilt sterven. Ik zou graag zien dat mensen er in die breedte met elkaar over praten. Dus niet alleen over het levenseinde, maar ook over vragen als: hoe wil ik verder leven als ik last krijg van dementie? Wat versta ik onder kwaliteit van leven? Is alles al gezegd dat gezegd moet worden? Dat kunnen zeer waardevolle gesprekken zijn.’

U heeft gezien dat PZNL samen met KWF het kaartspel Kiezen & Delen heeft uitgegeven. Dit is onder meer gericht op het stimuleren van de gesprekken die u zojuist benoemde. Welk kaartje sprong er voor u uit?

‘Dat waren er meerdere! Maar als ik er één mag noemen, wil ik in ieder geval het kaartje naar voren schuiven met de tekst ‘Ik wil van betekenis zijn voor een ander’. Dat kaartje sluit aan bij mijn diepste motivatie om politicus te zijn, en in de Tweede Kamer te zitten: ik wil me inzetten voor de ander. Ik koppel dat ook direct aan mijn kinderen en kleinkinderen. Ik wil me inzetten voor de volgende generaties, voor hún toekomst. Het kaartje heeft uiteraard een link met mijn persoonlijke leven. Het betekent concreet dat ik tijd en ruimte reserveer voor mijn (klein)kinderen.

Er valt me nog een tweede kaartje op: ‘Ik ben eerder hoopvol dan realistisch’ versus ‘Ik ben eerder realistisch dan hoopvol’. Ik weet niet hoe breed ik het mag opvatten, maar als ik dit verbind met mijn kijk op de mensheid, dan ben ik vooral hoopvol. Mijn basishouding ten opzichte van de medemens is dat hij/zij het beste met zichzelf en anderen voorheeft. Natuurlijk zijn er situaties waaruit duidelijk blijkt dat dat anders is, maar ik ben overwegend hoopvol.’

En als u dit kaartje moet verbinden met de hypothetische situatie dat u ernstig ziek bent? Bent u dan ook vooral hoopvol?

‘Dat denk ik wel. Ik schat in dat ik altijd de hoop hou dat ik beter kan worden.’

Dit interview is geschreven in aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen op 22 november 2023. Meer interviews en standpunten rond palliatieve zorg vind je op de pagina www.palliaweb.nl/verkiezingen-2023.