‘Als zoveel mensen thuis willen sterven, is PaTz heel belangrijk’

Marijke van Daelen is huisarts, kaderarts palliatieve zorg en sinds 1 juni 2022 voorzitter van PaTz. Hoe ziet Marijke de toekomst van PaTz voor zich? En waar liggen volgens haar de kansen om PatZ-groepen nog beter te verankeren in de eerstelijnszorg? We vroegen het haar tijdens een interview.

Toen Marijke begon als huisarts, en patiënten begeleidde in de laatste levensfase, merkte ze dat ze bepaalde kennis en vaardigheden miste omtrent het sterven. ‘Een tijdje later werd ik zelf ernstig ziek met een slechte prognose, waardoor ik vanzelfsprekend meer nadacht over de dood.’ Toen het weer beter ging, wilde ze weer aan de slag als huisarts, maar ze twijfelde. ‘Kan ik nog de palliatieve zorg bieden aan patiënten die zij verdienen nu ik zelf zo emotioneel betrokken ben? Mijn eigen proces wilde ik niet reflecteren op het proces van de patiënt.'

Denk na over de dood

‘Ik ben de Kaderopleiding Palliatieve Zorg gaan volgen om consulent te worden, zodat ik in ieder geval andere zorgverleners kon helpen met kennis en advies, als het me niet meer zou lukken om huisarts te zijn.’
Uiteindelijk is Marijke weer palliatieve zorg gaan bieden als huisarts. Ze adviseert andere zorgverleners om ook na te denken over hun eigen doodgaan: ‘Hoe sta je daarin? Wat zijn voor jou de waarden, normen, angsten, taboes en kun je daarover praten?’ Reflectievermogen is in de palliatieve zorg erg belangrijk voor zorgverleners, volgens Marijke.

Voorzitter PaTz

Marijke zit al langer in het bestuur van PaTz en is sinds 1 juni 2022 voorzitter geworden. Op de vraag wat ze als eerst wil aanpakken, glimlacht ze. ‘Laat ik eerst zeggen dat PaTz al heel goed begeleid werd door Bart Schweitzer en het PaTz-team. PaTz is een goed programma dat veel meer bekendheid verdient. Als de PaTz-methode beter wordt gefinancierd en begeleid, verbetert de kwaliteit van palliatieve zorg. PaTz zit namelijk heel dicht op het werkveld. Het gaat echt om de patiënt, de persoonlijke situaties die je als huisarts en wijkverpleegkundige tegenkomt en hoe je daarmee omgaat. Je deelt deze kennis en ervaring en helpt en ondersteunt elkaar.’

Als voorzitter van het bestuur komt er bestuurlijk gezien veel meer werk op Marijkes pad. ‘Het gaat niet meer alleen om de inhoud, maar ook over hoe de samenwerking met andere organisaties geregeld moet worden en hoe de achterban goed bediend kan worden’, vertelt ze. ‘Dat we weten wat er in het veld nodig is en dat op bestuurlijk niveau kunnen regelen.’

De financiering van PaTz is al langer een vraagstuk. Iedere regio moet met de zorgverzekeraar om tafel om financiering voor elkaar te krijgen. Marijke wil in haar rol als voorzitter nog meer invloed uitoefenen om structurele financiering en goede ondersteuning voor PaTz mogelijk te maken.

PaTz-methode zorgt voor minder crises

Marijke hoopt dat de PaTz-methode een structureel onderdeel van de huisartsengeneeskunde wordt. ‘Het bijhouden van het palliatief zorgregister kost de huisarts tijd en dus geld. Maar het levert huisartsen ook veel op, benadrukt ze. Aan de hand van het zorgregister wordt casuïstiek besproken en scenario’s doorgenomen. Als er goed geanticipeerd is op mogelijke problemen in het palliatieve traject, met de patiënt en diens naasten besproken is wat zij belangrijk vinden in bepaalde situaties, zij weten wat te doen en wie te bereiken en de huisartsenpost is geïnformeerd, ontstaan er minder crisissituaties in de patiëntenzorg en meer werkplezier en deskundigheid.’

Ideaalplaatje

Op de vraag of er een ideaalplaatje is voor een PaTz-groep, schudt Marijke haar hoofd. ‘Er is niet één ideaal’, vertelt ze. ‘Het ligt er helemaal aan hoe de zorg in de regio geregeld is, met wie er contacten zijn en welke verbindingen er met de wijkverpleging en verschillende andere disciplines zijn. Op maat gemaakte samenwerking en verbinding met ook andere disciplines moet de aandacht blijven houden van PaTz. Wat wel bij iedere PaTz-groep overeenkomt is de methodiek, díe is bewezen effectief.’

Samenwerking binnen PZNL

PaTz is lid van de coöperatie PZNL. De kansen in deze samenwerking ziet Marijke vooral in het helpen uitdragen van het gedachtegoed van PaTz. ‘De meeste mensen willen thuis sterven en dan is PaTz heel belangrijk in het bieden van de juiste palliatieve zorg in de thuissituatie. Dit sluit aan bij de doelstelling van PZNL om de Juiste Zorg op de Juiste Plaats voor alle patiënten in de palliatieve fase te bieden.’