Ervaringen van zorgprofessionals in de eerste golf van de COVID-19-pandemie

Introductie

De uitbraak van de COVID-19-pandemie heeft veel impact gehad op zorgverleners, die zorgen voor patiënten in de stervensfase. Doel van het onderzoek was om de ervaringen van deze zorgprofessionals in kaart te brengen. Dit biedt inzicht in hoe zij kunnen worden toegerust en ondersteund in het verlenen van zorg in de stervensfase tijdens een pandemie, nu en in de toekomst.

Methodiek

In totaal werden zestien zorgverleners (onder andere verpleegkundigen, artsen, maatschappelijk werker en geestelijk verzorger) uit verschillende klinische settingen geïnterviewd. Zij waren allen betrokken bij de zorg aan stervende patiënten in het Verenigd Koninkrijk ten tijde van de eerste golf van de COVID-19-pandemie (maart-juni 2020).

Resultaten

De zorgverleners ervaarden verschillende emotionele en praktische uitdagingen zoals veel patiënten, minder medewerkers door ziekte of overplaatsing en het voeren van gevoelige, emotionele gesprekken met naasten via virtuele middelen. De ervaren uitdagingen werden in twee thema’s onderverdeeld:

1. bevorderende en belemmerende factoren in het verlenen van zorg in de stervensfase
2. behoeften van naasten bij het sterven van een familielid tijdens de COVID-19-pandemie

Zorgverleners ervaarden het als een belemmering dat zij als gevolg van de pandemie naar een andere afdeling werden overgeplaatst. Zij vonden het moeilijk om hun ervaringen te delen omdat zij hun collega’s nog niet zo goed kenden. In het algemeen gold dat zorgverleners zich ondersteund voelden wanneer er supervisie werd aangeboden of er toegang was tot een rouwbegeleider om zo de emotionele impact te kunnen delen. Ook ervaarden zij het als positief als ze vrij konden nemen. Dit gaf zorgverleners de kans om aan zelfzorg te doen.

Zorgverleners ervaarden dat door de druk die de pandemie op hen legden, er veel nadruk kwam op de fysieke zorg voor patiënten en er weinig ruimte was voor psychosociale zorg (ook voor naasten). Wel vonden zij het belangrijk om, ondanks de beperkende maatregelen, het persoonlijk contact tussen patiënten en hun naasten tijdens de stervensfase te bevorderen en hiervoor mogelijkheden te creëren voor een laatste contact voor het overlijden.

Conclusie/aanbevelingen

Zorgverleners ervaarden dat er meer nadruk kwam te liggen op de fysieke dimensie en er minder ruimte was voor een bredere, holistische benadering. Om het welzijn van zorgverleners tijdens én na een pandemie te verbeteren, moet een werkomgeving worden gecreëerd die zelfzorg en reflectie aanmoedigt en psychologische steun aanbiedt.

Relevantie voor praktijk

• Een brede integrale aanpak is nodig voor het verbeteren van het welzijn van zorgverleners in en na een pandemie.
• Het is belangrijk om zelfzorg en reflectie onder zorgverleners te promoten.
• Zorgverleners dienen voortdurende toegang tot psychologische steun te hebben.

Meer informatie over zorg voor de zorgende in coronatijd vind je op Palliaweb.

Naar de publicatie

Hanna, JR. et al (2021) Health and social care professionals' experiences of providing end of life care during the COVID-19 pandemic: A qualitative study Palliat Med. Epub ahead of print.

Persoonlijke balans

Op basis van wensen en doelen van patiënten in de palliatieve fase zijn in het Kwaliteitskader Palliatieve Zorg Nederland acht essenties geformuleerd. Door invulling te geven aan deze essenties wordt optimaal aandacht geschonken aan de belangrijkste waarden, wensen en behoeften van patiënten.

Dit onderzoek ligt in lijn met de essentie Persoonlijke balans. Om goede zorg te kunnen blijven leveren dienen zorgverleners en vrijwilligers zich bewust te zijn van de emotionele impact die het leveren van palliatieve zorg op henzelf kan hebben. 

Je vindt de acht essenties hier.