Euthanasie: puntjes op de i

De zorgvuldigheidseisen gesteld in de WTL (euthanasiewet) houden onder andere in dat de arts de overtuiging heeft dat:

• het verzoek van de patiënt vrijwillig en weloverwogen is
• het lijden uitzichtloos en ondraaglijk is
• er geen redelijke andere oplossing is

De Toetsingscommissies gaan na of de arts ‘in redelijkheid’ deze overtuigingen heeft kunnen krijgen. Marginale toetsing heet dat. Een schriftelijk verzoek is niet nodig als de patiënt kan praten.

Schriftelijke verklaring

Wel is deze essentieel in situaties waarin de patiënt zijn wil niet meer kan uiten. Dan worden hoge eisen aan deze verklaring gesteld. Aannemelijk moet worden dat patiënt wilsbekwaam was toen hij de verklaring opstelde, dat vrijwillig deed en er goed over nadacht. Dan kan helpen dat de verklaring geregeld geactualiseerd is. Als de arts euthanasie overweegt moet een situatie bestaan zoals beschreven in de verklaring en moet aannemelijk zijn dat de verklaring overeenkomstig de actuele wil van patiënt is. Volgens de WTL zijn de zorgvuldigheidseisen dan ‘van overeenkomstige’ toepassing. Dat houdt in dat rekening gehouden mag worden met de toestand waarin patiënt verkeert. Wel moet duidelijk zijn aan de non-verbale uitingen van patiënt dat er sprake is van ondraaglijk lijden. Is patiënt dement dan dient in dit stadium een in ouderen gespecialiseerd arts geraadpleegd te zijn, naast de SCEN-arts.

Weigeren van palliatieve sedatie staat euthanasie niet in de weg. Palliatieve sedatie, indien toegepast om een periode tussen besluit tot euthanasie en uitvoering te overbruggen (bijvoorbeeld omdat de arts tijdelijk afwezig is) hoeft niet onderbroken te worden als tot euthanasie wordt overgegaan.

Andere belangrijke punten:

• Bij een duo-euthanasie dienen twee SCEN-artsen ingeschakeld te worden.
• Er bestaat geen duidelijke verlooptermijn voor een SCEN-arts-rapport.
• De SCEN-arts kan desnoods tot een oordeel komen, indien de patiënt zich niet meer kan uiten.
• Bij de uitvoering is het checken van de diepte van het coma na het geven van het inducerende middel en voor het toedienen van de spierverslappervan groot belang: pijnprikkels of corneareflex.
• Bij psychiatrische patiënten komt uiteraard ook een psychiater in consult om onder andere te beoordelen of de doodswens niet een ziektesymptoom is.
• Euthanasie kan alleen op grond van lijden ten gevolge van een lichamelijke of psychiatrische ziekte. Niet bij ‘voltooid leven’.

Commentaar

De jurisprudentie op het gebied van euthanasie kristalliseert zich uit. Dit zijn slechts enkele punten uit het zeer leesbare en heldere rapport. Volledige bestudering zeer aanbevolen. Van euthanasie uitvoerende artsen blijkt 80% niet op de hoogte van de inhoud.

Over de publicatie

Regionale toetsingscommissies euthanasie. EuthanasieCode 2022, de toetsingspraktijk toegelicht. 

Deze bijdrage is onderdeel van e-pal - editie februari 2019. U vindt alle bijdragen e-pal hier.