Palliatieve zorg bij COPD (Compassion)

Wat houdt het in?

Elk jaar overlijden zo’n 7000 mensen primair aan COPD. Mensen met (ver)gevorderde COPD hebben een hoge symptoomlast, met name kortademigheid, vermoeidheid, angst en depressie. Veel symptomen krijgen onvoldoende aandacht, waardoor kwaliteit van leven van patiënten met ernstige COPD laag is. Daarnaast spreken slechts weinig patiënten met hun zorgverleners over hun wensen en behoeften over de zorg en het levenseinde. Als dit wel gebeurt, is dit vaak in een acute situatie en pas in een laat stadium.

Het project bestaat uit:

• Een Handreiking Implementatie van Palliatieve zorg bij COPD
• Een Blended Learning Programma Palliatieve zorg bij COPD bestaande uit:
  • een e-learning module voor kennisoverdracht
  • een module met les en leerstof voor twee live bijeenkomsten:
    1. communicatietraining proactieve zorgplanningsgesprekken
    2. transmurale samenwerking en implementatie
• Een online Toolbox Passende Palliatieve zorg bij COPD

Wat levert het project op?

Het project Palliatieve zorg bij COPD (Compassion-project) heeft een grote bijdrage geleverd aan het verbeteren van de implementatie van palliatieve zorg voor patiënten met COPD: 1) er zijn 8 regio’s getraind (en begeleid) bij de implementatie van palliatieve zorg bij COPD, 2) er is veel kennis en kunde opgedaan over wat wel en wat niet werkt, 3) er is een online toolbox met veel bruikbare materialen.

Uit het evaluatie blijkt dat:

• er significant minder IC-opnames voor COPD waren en een trend voor minder ziekenhuisopnames en minder opnamedagen
• patiënten en naasten de proactieve zorgplanningsgesprekken niet makkelijk vonden, maar dat ze deze wel erg hebben gewaardeerd; het gaf duidelijkheid en rust
• zorgverleners vonden dat de patiënt-zorgverlenersrelatie verbeterde
• zorgverleners meer voldoening en verdieping in hun werk hebben ervaren
• de Compassion-training goed werd beoordeeld (gemiddeld 8,2)

De kennis, ervaringen, de middelen en materialen die uit het project zijn voortgekomen levert het volgende op:

• Tijdige identificatie van de palliatieve fase, waardoor mensen met COPD en hun naasten beter weten waar ze aan toe zijn en wat de mogelijkheden zijn
• Mensen met COPD ontvangen (palliatieve) zorg die aansluit op hun wensen en behoeften
• Hogere tevredenheid van zorgverleners, omdat ze meer kunnen betekenen voor hun patiënten
• Betere (transmurale) samenwerking
• Potentieel lagere zorgkosten, omdat ongewenste intensive care of ziekenhuisopnames worden voorkomen
• (Betere) borging van Palliatieve zorg bij COPD in bestaande structuren en samenwerkingsverbanden

Meer informatie

Het is mogelijk om gebruik te maken van NPPZII ondersteuning. Ga voor meer informatie naar de procedure op Palliaweb.

Wie is betrokken?

Dit project is bedoeld voor longartsen, huisartsen, 1ste  en 2e  lijns longverpleegkundigen, verpleegkundig specialisten, consulenten gespecialiseerd team palliatieve zorg. De materialen en hulpmiddelen uit de online toolbox ‘Passende palliatieve zorg bij COPD’ en het ‘Blended Learning Programma Palliatieve zorg bij COPD’ zijn tot stand gekomen in samenwerking met vertegenwoordigers van de beroepsverenigingen V&VN, NAVALT, CAHAG en PalHAG en met andere stakeholders betrokken bij palliatieve zorg en longzorg.

Voor begeleiding en ondersteuning bij het organiseren en uitvoeren van het Blended Learning Programma kan een beroep worden gedaan op de Long Alliantie Nederland.

Wat zijn randvoorwaarden voor implementatie?

Wanneer je binnen je eigen instelling palliatieve zorg bij COPD wilt implementeren zijn de volgende randvoorwaarden van belang:

• De betrokken zorgverleners hebben basiskennis over palliatieve zorg
• Lees eerst de Handreiking Implementatie Palliatieve zorg bij COPD
• Stel een projectgroep samen met vertegenwoordigers uit de eerste en tweede lijn en wijs een dedicated projectleider aan
• Organiseer het Blended Learning Programma. Het programma is zo ontwikkeld, dat deze in de eigen regio of netwerk kan worden gegeven. Trainingsmateriaal is te vinden in de online toolbox Passende Palliatieve zorg bij COPD

Investering

Er zal vanuit de LAN 1 pakket aangeboden worden, bestaande uit alles rondom accreditatie, de startbijeenkomst en begeleiding op het leerwerkplatform. Het LAN-pakket is begroot op 1600 euro incl. btw. De startbijeenkomst kan doorgaan bij minimaal 5 organisaties. 
De organisaties moeten daarnaast rekening houden met 1800 - 2250 euro excl. btw voor de communicatietraining (van Jeroen de Blij). Het bedrag hangt af of 2 of 3 trainingsacteurs nodig zijn (afhankelijk van de groepsgrootte).

Leerwerkplatform

Organisaties die met dit project aan de slag gaan kunnen zich aanmelden bij het NPPZ II leerwerkplatform. Via dit leerwerkplatform ontmoeten (live en online) projectleden en betrokken zorgverleners elkaar en delen met elkaar de geleerde lessen. Binnen het leerwerkplatform zijn ook diverse experts aanwezig die het cyclisch leren ondersteunen en de geleerde lessen terugkoppelen aan het werkveld. 

Organisaties kunnen zich aanmelden via nppzii@pznl.nl onder vermelding de volgende gegevens:  

• Naam kansrijk project: Palliatieve zorg bij COPD (Compassion)
• Per projectgroeplid 
  • Naam  
  • Werk-emailadres (geen privémailadres) 
  • Naam van de organisatie 
  • Functie in de organisatie 
  • Functie in het project 

Achtergrondinformatie

Palliatieve zorg bij COPD, in het bijzonder proactieve zorgplanning, is één van de elementen in het door de Long Alliantie Nederland (LAN) ontwikkelde Landelijke zorgpad COPD longaanval met ziekenhuisopname. Het zorgpad is als Zorgstandaard opgenomen in het Register van het Zorginstituut  en in de Richtlijnendatabank van Federatie Medisch Specialisten.

Het project Palliatieve zorg bij COPD is ontstaan vanuit het Compassion-project; Samen sterk voor implementatie van passende integrale palliatieve zorg voor patiënten met COPD en adequate ondersteuning van mantelzorgers, dat onderdeel was van Palliantie. Meer dan zorg.

Op 17 oktober 2023 is arts-onderzoeker Johanna Broese gepromoveerd op haar proefschrift From reactive to proactive: implementing palliative care for patients with COPD.