Verbeteren palliatieve zorg voor mensen met een verstandelijke beperking

Introductie

Het implementeren en borgen van verbeteringen in de palliatieve zorg is niet makkelijk. In de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking is dit een extra uitdaging omdat professionals in de verstandelijk gehandicaptenzorg weinig ervaring hebben met palliatieve zorg en begeleiders veelal geen medische of verpleegkundige achtergrond hebben. Zorgorganisaties gingen aan de slag met het implementeren van instrumenten of methodieken gericht op het verbeteren van de palliatieve zorg. Onderzocht werd:

• het implementatieproces
• welke factoren de implementatie beïnvloedden
• of palliatieve zorginnovaties waren geborgd binnen de organisaties. 

Methodiek 

Het onderzoek betrof negen implementatieprojecten in zorgorganisaties voor mensen met een verstandelijke beperking die deelnamen aan het Verbeterprogramma Palliatieve Zorg (2012-2016). De implementatieprojecten zijn geëvalueerd door middel van documentanalyse van projectaanvragen en -rapportages, groepsinterviews en een gestructureerde vragenlijst voor projectleiders één tot drie jaar na afloop van het project. 

Resultaten 

De drie palliatieve zorginnovaties (Signalering, STEM en zorgconsulent palliatieve zorg) die zijn geïmplementeerd waren toepasbaar in zorgorganisaties voor mensen met een verstandelijke beperking. Training voor professionals, samenwerking met andere organisaties en activiteiten gericht op het stimuleren en verspreiden van de innovatie binnen de organisatie, bleken belangrijke implementatiestrategieën. Factoren die de implementatie beïnvloedden, betroffen vaak organisatorische kenmerken, zoals betrokkenheid van management en voldoende financiële middelen en beschikbare materialen. De innovaties waren oorspronkelijk niet ontwikkeld voor de doelgroep van mensen met een verstandelijke beperking. Binnen een aantal implementatieprojecten werd de innovatie daarom nog doorontwikkeld om deze beter aan te sluiten bij de doelgroep. Eén tot drie jaar na afronding van de projectfase gaven de projectleiders aan dat de innovatie nog steeds werd gebruikt binnen de zorgorganisaties.  

Conclusie/aanbevelingen 

Palliatieve zorginnovaties ontwikkeld voor de algemene populatie kunnen succesvol geïmplementeerd worden binnen zorgorganisaties voor mensen met een verstandelijke beperking, maar vragen soms doorontwikkeling en aanpassing om aan te sluiten bij de doelgroep.  

Relevantie voor praktijk 

• Training voor professionals, samenwerking met andere organisaties en activiteiten gericht op het stimuleren en verspreiden van de innovatie binnen de organisatie zijn belangrijke onderdelen van een implementatieproces 
• De organisatie speelt een belangrijke rol bij het implementeren en borgen van palliatieve zorginnovaties 
• Palliatieve zorginnovaties ontwikkeld voor de algemene bevolking zijn niet altijd direct toepasbaar voor mensen met een verstandelijke beperking en vraagt om aanpassing aan de specifieke zorgsetting  

Naar de publicatie

Voss, H., Francke, A.L., De Veer, A.J.E. (2021) Implementation and sustainment of palliative care innovations within organizations for people with intellectual disabilities: A multi-method evaluation. Disability & Health Journal, Apr;14(2);101049