Chinees onderzoek naar trainingsprogramma om palliatieve (terminale) zorg thuis te verbeteren

Introductie

De vraag naar palliatieve zorg neemt de komende jaren verder toe. De meeste mensen willen graag thuis te sterven, maar door een tekort aan gespecialiseerde verpleegkundigen in de thuiszorg kan dit vaak niet gerealiseerd worden. Deze Chinese studie heeft een trainingsprogramma voor verpleegkundigen in de thuiszorg en verpleeghuizen ontwikkeld en geëvalueerd. Het trainingsprogramma heeft als doel verpleegkundigen op te leiden in het begeleiden van patiënten in hun laatste levensfase.

Methodiek

Verpleegkundigen uit de thuiszorg of verpleeghuiszorg in Hong Kong werden uitgenodigd deel te nemen aan een trainingsprogramma. Het trainingsprogramma bestond uit een introductiecursus, gevolgd door een verdiepende cursus. 

Inhoud introductiecursus
In de introductiecursus wordt de basis van palliatieve zorg, inclusief symptoombehandeling en psychologische en spirituele behoeftes in de laatste levensfase, middels een lezing besproken. De cursus duurt twee dagen verdeeld over twee weken.

Inhoud verdiepende cursus
In de verdiepende cursus worden de thema's van de introductiecursus in meer details uitgelegd. Specifieke symptomen worden behandeld en ook worden familieverbanden besproken. Daarnaast worden praktische handelingen besproken zoals het verplaatsen van de patiënt en hoe er om moet worden gegaan met een overleden patiënt. Deze cursus duurt zeven dagen verdeeld over zeven weken plus een praktijkdag.

Met vragenlijsten werden de verpleegkundigen gevraagd naar hun kwaliteit van leven op de werkvloer, perceptie van de dood en mate van zelfontwikkeling. Dit werd op drie momenten gedaan, namelijk:

1. voor de start van het programma
2. na de introductiecursus
3. na de verdiepende cursus

Resultaten

In totaal hebben 153 verpleegkundigen deelgenomen aan het trainingsprogramma en van hen hebben 101 (66%) verpleegkundigen beide cursussen van het trainingsprogramma afgerond. De verpleegkundigen waren over het algemeen tevreden over het trainingsprogramma (score 4 van 6).

De volgende resultaten zijn gevonden na het volgen van het trainingsprogramma:

• Na het volgen van de introductiecursus haalde de verpleegkundigen meer voldoening uit hun werk, welke nog groter werd wanneer ook de verdiepende cursus werd afgerond
• Het risico op een burn-out was lager na het volgen van de verdiepende cursus 
• De mate van het kunnen accepteren dat iemand binnenkort komt te overlijden was hoger na het volgen van de introductiecursus. Dit was nog hoger als de verpleegkundige ook de verdiepende cursus had afgerond
• Angst om zelf dood te gaan was lager na het volgen van het gehele trainingsprogramma 

Conclusie/aanbevelingen

Deze studie laat zien dat verpleegkundigen werkzaam in de thuiszorg of in een verpleeghuis na een relatief kort trainingsprogramma in stervensbegeleiding:

• meer voldoening uit hun werk kunnen halen
• hun risico op een burn-out verlaagt
• de acceptatie rondom het overlijden van een ander verbetert
• hun angst om zelf dood te gaan vermindert

Relevantie voor praktijk

• Een relatief kort trainingsprogramma van verpleegkundigen kan de acceptatie en angst rondom de dood positief beïnvloeden. 
• Dit trainingsprogramma wordt positief beoordeeld door verpleegkundigen en kan ingezet worden om de capaciteit van stervensbegeleidingen in de thuissituatie te vergroten.

Naar de publicatie

Takemura, N., Fong, D.Y.T. & Lin, C.C. (2022). Evaluating end-of-life care capacity building training for home care nurses. (niet openbaar) Nurse Education Today, 117; 105478.
 

Deskundigheid

Op basis van wensen en doelen van patiënten in de palliatieve fase zijn in het Kwaliteitskader palliatieve zorg Nederland acht essenties geformuleerd. Door invulling te geven aan deze essenties wordt optimaal aandacht geschonken aan de belangrijkste waarden, wensen en behoeften van patiënten.

Dit onderzoek ligt in lijn met de essentie Deskundigheid. Om passende ondersteuning bij klachten op fysiek, psychologisch, sociaal en spiritueel gebied te kunnen geven, is deskundigheid rond symptoombestrijding op deze vier domeinen vereist. Je vindt meer informatie over onderwijs en opleiden rondom palliatieve zorg op het Onderwijsplatform palliatieve zorg.

Je vindt de acht essenties hier.