"Aandacht voor zingeving is geen luxe of een extraatje" Interview met lector Aliza Damsma

Kun je jezelf voorstellen?

Zeker! Mijn naam is Aliza Damsma en ik ben lector Zorg en Zingeving op Hogeschool Viaa. Van oorsprong ben ik verpleegkundige, verplegingswetenschapper en onderwijskundige maar als lector ben als ‘meewerkend voorvrouw’ actief in (onderzoeks-) projecten waarbij we impact proberen te maken op de praktijk van zorg voor zingeving. Mijn eigen zin zoek ik in de Bron waaruit ik leef en de mensen om mij heen die het leven kleur en warmte geven.

Wat is je band met de palliatieve zorg?

Veel van het onderzoek naar zingeving in de zorg heeft een basis in de palliatieve zorg. Zo komt de eerste definitie van spiritualiteit, die op enige consensus kon rekenen, uit de palliatieve zorg en is de eerste richtlijn zingeving in de palliatieve zorg ontwikkeld. Dit maakt dat de palliatieve zorg een vruchtbare plek is om zorg voor zingeving te onderzoeken en het lectoraat is al een lange tijd actief op dit gebied. Zelf ben ik sinds 2024 aangesloten bij het Landelijk Lectoren Platform Palliatieve Zorg (connect met ons op LinkedIn!) waardoor ik nu ook actief kan meedenken over de rol van de hbo-opleidingen in de doorontwikkeling in de palliatieve zorg.

Wat zijn je persoonlijke drijfveren voor de palliatieve zorg? Wat vind je mooi aan dit werk en wat vind je moeilijk?

Juist in de palliatieve zorg is al heel lang de overtuiging dat aandacht voor zingeving geen luxe of een extraatje is of als er tijd voor over is. De overduidelijke urgentie van de palliatieve en terminale fase, samen met het besef dat goede mensgerichte zorg vaak verder reikt dan doelmatigheid, behandeling of verzekerde zorg, versterkt bij professionals het bewustzijn van het belang van aandacht voor wat werkelijk telt. De palliatieve zorg is daarmee ook een inspiratie en een voorbeeld voor andere zorgsettingen waarin deze urgentie niet altijd wordt gevoeld, waar de reparatiereflex op de loer ligt of professionals klem zitten in geprotocolleerde zorg.  

Kun je wat meer vertellen over jouw werk als lector?

Als lector ben ik min of meer het gezicht van het lectoraat en doe ik mijn best om onze missie, om zorg voor zingeving tot een een onmisbare basis van de zorg te maken, uit te dragen en te helpen verwezenlijken. Maar als lector is mijn belangrijkste taak om te zorgen dat mijn medeonderzoekers hun werk goed kunnen doen, want zij doen het meeste onderzoekswerk. Daarnaast vind ik het zelf wel heel belangrijk dat we de kennis die we opdoen uit onderzoek ook met het onderwijs en de praktijk delen. Daarom blijf ik zelf ook onderzoek doen, geef ik les aan studenten over zingeving en word ik gevraagd voor lezingen en workshops op heel diverse plekken.

(Interview gaat verder onder de foto)

Met wie werkt het lectoraat veel samen?

We werken met veel verschillende partijen samen, omdat we elkaar nodig hebben om impact te maken. We werken bijvoorbeeld met andere kennisinstellingen zoals hogescholen en universiteiten samen, maar ook met praktijkinstellingen zoals zorgorganisaties met hun bestuurders en hun professionals. Maar waar dat lukt, vooral met de mensen waar we de zorg voor zingeving voor ontwikkelen zoals ouderen, jongeren met psychische problemen, mensen in de palliatieve fase etc.

Hoe zijn jullie bereikbaar (en voor wie)?

We profileren ons sinds dit jaar vooral als kenniscentrum zingeving, die er voor iedereen wil zijn die de zorg voor zingeving wil ontwikkelen, implementeren, borgen of stimuleren. Onze website is een mooi begin als je nieuwsgierig naar ons bent.

Waar ben je trots op?

In het hbo doen we praktijkgericht onderzoek, dat is belangrijk en prachtig, want betekent dat we altijd beginnen met een vraag of een probleem uit de praktijk. Dáár gaan we mee aan de slag op een manier waardoor die praktijk verder komt. Op onze website vindt je dan ook veel praktische tools en producten waar ook anderen mee aan de slag te kunnen.