Verwijzing van patiënten met COVID-19 naar gespecialiseerde palliatieve zorg in ziekenhuizen: een systematische literatuurreview

Door snel veranderende omstandigheden tijdens de COVID-19 pandemie werd van palliatieve zorgverleners gevraagd om flexibel te zijn en nieuwe responsstrategieën te ontwikkelen. COVID-19 leidde tot extra ziekenhuisopnames, sterfgevallen én een toegenomen behoefte aan palliatieve zorg. Het doel van deze systematische literatuurreview was om inzicht te krijgen in de inzet van gespecialiseerde palliatieve zorg in het ziekenhuis bij patiënten met COVID-19, de palliatieve zorg behoeften van deze patiënten, hun symptoomlast, en de reden voor verwijzing.  

Methodiek

In januari 2022 werd een systematisch literatuuronderzoek uitgevoerd door gebruik te maken van de internationale databases PubMed, Embase, CINAHL en PsycInfo. De zoekstrategie omvatte termen als “COVID-19” en “palliative care”. In totaal werden er 2,384 studies gescreend, zijn er 69 studies full-tekst gelezen en zijn er uiteindelijk 27 studies geïncludeerd. 

Resultaten

In totaal werd 16% van alle in het ziekenhuis opgenomen patiënten met COVID-19 verwezen naar gespecialiseerde palliatieve zorg. Daarnaast werd meer dan de helft (55%) van alle (in het ziekenhuis) overleden patiënten met COVID-19 verwezen. De mediane tijd tussen ziekenhuisopname en verwijzing was 4 dagen en tussen verwijzing en overlijden 2 dagen. Reden voor de verwijzing naar gespecialiseerde palliatieve zorg betrof voornamelijk de zorg rond het levenseinde (52%). De verwezen patiënten hadden vaak één of meer comorbiditeiten (84%) en het meest voorkomende symptoom was kortademigheid (45%).  

Conclusie/aanbevelingen

Gedurende de COVID-19 pandemie heeft specialistische palliatieve zorg een significante rol gespeeld. De tijd tussen ziekenhuisopname en verwijzing en tussen verwijzing en overlijden was relatief kort. Toch was door een snelle verslechtering van patiënten de zorg voor patiënten met COVID-19 vaak acuut en betroffen verwijzingen vaak zorg rond het levenseinde. Deze resultaten benadrukken het belang van vroegtijdige integratie van palliatieve zorg op de spoedeisende hulp voor ernstig zieke patiënten. 

Relevantie voor de praktijk

Vroegtijdige integratie van palliatieve zorg op de spoedeisende hulp is aanbevolen voor een verbeterde triage van ernstig zieke patiënten met een acute palliatieve zorgbehoefte. 

Referentie

Snijders RAH, Brom L, Simons SO, Langeberg SMCH, van der Linden YM, & Raijmakers NJH. (2023). Referrals to Palliative Care Services for Hospitalised COVID-19 Patients: A Systematic Literature Review. The American Journal of hospice & palliative care,. Advance online publication. https://doi.org/10.1177/10499091231215797  

Links

Lees het artikel op Pubmed