Polyfarmacie, ook een probleem bij de stervende oudere mens
- Datum publicatie 4 maart 2024
- Auteur Alwidyan, T., et al.
- Versie november 2023
Samenvatting
Polyfarmacie is veel voorkomend onder ouderen waardoor het risico bestaat dat ouderen ongepaste medicatie gebruiken. Ongepaste medicatie wordt beschreven als medicatie waarvan schadelijke effecten het therapeutisch voordeel overschaduwen.
Het voorschrijven van potentieel ongepaste medicatie bij ouderen komt vaak voor, zelfs als de dood nadert. In dit onderzoek is gekeken naar het voorschrijfpatroon en het stoppen van medicatie bij mensen in de laatste veertien dagen van hun leven. Al deze mensen verbleven in een hospice. Meer dan de helft van deze ouderen krijgt minstens één medicijn wat mogelijk geen voordeel biedt en daarmee ongepast is tijdens de laatste twee weken van hun leven.
Om te bepalen of een medicijn gepast is, werd in dit onderzoek gebruik gemaakt van de STOPPFrail-criteria en de criteria ontwikkeld door Morin et al.
Het staken van medicatie gebeurt vaak reactief, bijvoorbeeld bij onvermogen tot slikken, in plaats van proactief. Er wordt te weinig gekeken naar het risico en de voordelen van de gebruikte medicatie. Proactief staken van medicatie dient een grotere rol te krijgen in hospice zorg.
Dit onderzoek bevestigt het reeds bestaande beeld dat medicatie met een dubieus of duidelijk inadequaat voordeel voortgezet worden bij oudere mensen aan het einde van hun leven. Het gaat dan bijvoorbeeld om medicatie als calciumsuppletie, PPI’s en antipsychotica.
Conclusie
De belangrijkste conclusie van dit onderzoek is dat potentieel ongepaste medicatie regelmatig wordt voorgeschreven en ouderen in de laatste fase van hun leven blijft belasten.
Het gebruiken van de STOPPFrail-criteria en de criteria ontwikkeld door Morin et al moeten volgens de onderzoekers meer gebruikt worden bij de zorg aan ouderen in de laatste fase van hun leven. Hiermee kan polyfarmacie bij deze populatie worden teruggedrongen.
Commentaar
Dit onderzoek, wat uitgevoerd werd in drie hospices in Noord-Ierland laat wat mij betreft zien dat er nog veel winst te behalen is bij het tegengaan van polyfarmacie, zeker in de laatste fase van het leven van de oudere mens. De grootste winst is denk ik vooral te behalen in het proactief stoppen van medicatie, hierbij gebruik makend van de beschikbare instrumenten zoals de STOP criteria. In mijn eigen beroepspraktijk binnen de verpleeghuiszorg zie ik veel mensen met polyfarmacie. Ik merk dat het staken van medicatie inderdaad veelal reactief gebeurd, zoals ook in dit onderzoek wordt beschreven. Ik denk dat dit onderzoek en de resultaten ervan belangrijk zijn voor eenieder die werkzaam is in de ouderen zorg. Het zorgt in ieder geval bij mij voor meer bewustwording van het belang van goede medicatiereviews en het richten op proactief staken van medicatie. De beschikbare STOP-criteria kunnen daar zeker bij helpen. Maar het begint in mijn ogen bij bewustzijn hierover.
Wilbert Ackema Msc, verpleegkundig specialist AGZ
Over de publicatie
Alwidyan, T., et al. Prescribing and deprescribing in older people with life-limiting illnesses receiving hospice care at the end of life: A longitudinal, retrospective cohort study. Palliative Medicine,
STOP-criteria.pdf (richtlijnendatabase.nl)
STOPPFrail-criteria (Engels)
Deze bijdrage is onderdeel van e-pal - editie maart 2024 Alle e-pal-artikelen staan hier.